Senior Journalist Bhandaru Srinivas Rao Exclusive Interview | Part 2 | మ...

నడిచివచ్చిన దారి - భండారు శ్రీనివాసరావు (Idream)

చెప్పింది చెప్పినట్టు, చెప్పింది మార్చకుండా (ఇంటి పేరుతొ సహా) నా జీవనయాన క్రమాన్ని నాతోనే చెప్పించిన  ఐ డ్రీం (Idream) నాగరాజు గారికీ, అ సంస్థ యాజమాన్యానికీ కృతజ్ఞతలు. 

https://youtu.be/jVNIPkwB_48

ఓ మంచి పుస్తకం చదివాను – భండారు శ్రీనివాసరావు

 మంచి పుస్తకం చదవడానికి, మంచి సినిమా చూడడానికి, మంచి పాట వివిధభారతిలో వినడానికీ చెరువులో చేపలు పట్టేవాడికి ఉన్నంత ఓపిక వుండాలని మా పెద్దన్నయ్య పర్వతాలరావు గారు చెబుతుండేవారు. గాలం వేసి ఎంతో ఓపికగా ఎదురుచూడగా, చూడగా ఒక మంచి చేప ఆ గేలానికి చిక్కుతుంది. అలాగే పుస్తకాలు, సినిమాలు, రేడియోలో పాటలు కూడా. చదవగా చదవగా ఓ మంచి పుస్తకం, చూడగా చూడగా ఓ మంచి సినిమా, వినగా వినగా ఓ మంచి పాట అలా అన్నమాట.

సలీం గారు మంచి రచయిత. గతంలో వారి కధలు అనేక పత్రికల్లో చదివాను. బాగా రాస్తుంటారు, పెద్ద ఉద్యోగ బాధ్యతల నడుమ తీరిక చేసుకుని.

ఆ మధ్య తాను రాసిన ఒక నవలను అభిమానంతో నాకు కొరియర్ లో పంపారు. చాలా రోజులుగా అది మంచంమీద నా తలగడ పక్కనే వుండేది. ఏరోజుకారోజు చదవాలని అనుకోవడం. మరేదో రాసే హడావిడిలో దాన్ని పక్కన పెట్టడం.

రాత్రి శనివారం బాగా పొద్దుపోయిన తర్వాత సలీం గారి నవల చేతిలోకి తీసుకున్నాను. అలా చదువుతూ పోయాను. గంట, రెండు గంటలు అలా సమయంతో నిమిత్తం లేకుండా చదువుతూనే వున్నాను. పూర్తిచేసిన తర్వాత కానీ పుస్తకం కింద పెట్టలేదు, నేను నిద్ర పోలేదు.

మంచి పుస్తకం అంటే ఒక పెద్దాయన చెప్పిన నిర్వచనం జ్ఞాపకం వచ్చింది.

“ఏకబిగిన చదివించగలగాలి. చదవడం పూర్తి చేసిన తర్వాత కూడా చాలా సేపు ఆ లోకంలోనే వుండిపోగలిగేలా చేయగలగాలి. గుండె గొంతుకలో కొట్టాడుతున్నఅనుభూతి కలిగించాలి”

సలీంగారు రాసిన “మౌన రాగాలు” అనే ఈ పుస్తకానికి ఆ మూడు లక్షణాలు వున్నాయని చదవడం పూర్తి చేసిన తర్వాత నాకనిపించింది.

అభినందనలు సలీంగారూ. (21-02-2021)

విశాఖ స్టీల్ ప్లాంట్ విషయం లో కేంద్రానిదే తుది నిర్ణయం - Bhandaru Srini...

గజిబిజి పలుగులు - భండారు శ్రీనివాసరావు

 “అర్ధం చేసుకోగలిగితే వేదాంతం చాలా గొప్పది.

పారమార్ధికం, పారలౌకికం  ఈ రెంటినీ సరైన పాళ్ళలో కలిపితే అదే వేదాంతం అవుతుంది. గీతలో భగవానుడు బోధించింది అదే.

“నీ పని నువ్వు చెయ్యి. ఫలితం నాకు  వదిలేయ్”

ఎవరి పని వాళ్ళు చేయడం పారలౌకికం. ఫలితాన్ని పరమాత్ముడికి వదిలేసి దేనికీ తాపత్రయ పడకపోవడం పారమార్ధికం.

ఇలా చేస్తే స్వార్ధరహిత కర్తవ్యపాలన జరుగుతుంది. దాన్ని పరిపాలన అనండి, ఉద్యోగం అనండి, కుటుంబ బాధ్యతలు అనండి, ఇంకేదైనా అనండి. అన్నిటికీ ఈ సూత్రాన్ని పాటిస్తే సమాజానికి మేలు జరుగుతుంది.

కానీ జరుగుతున్నది తద్విరుద్ధం. పారమార్ధిక భావాలు బాగానే ప్రబలుతున్నాయి. అలాగే పారలౌకిక భావనల్లో స్వార్ధ తలంపులు కూడా.

భగవద్గీతను భక్తిగా తలమీద పెట్టుకుంటాం కాని, అందులో చెప్పిన దాన్ని నిబద్ధతతో తలకెక్కించుకో౦!

కలివిడిగా వున్నప్పుడు కూడా మనసును విడిగా ఉంచుకోగలగాలి. విడిగా వున్నప్పుడు సైతం నలుగురితో కలిసివున్నామన్న భావన పెంచుకోవాలి.

ఏమిటో శంకరాభరణం శంకర శాస్త్రిగారి మాటల్లాగా ఒక్కటీ అర్ధం కావడం లేదనిపిస్తోందా!

అందుకే దాన్ని వేదాంతం అన్నారు శిష్యా!”

అనుగ్రహభాషణ ముగించారు  ఏకాంతానందస్వామి.  

(20-02-2021)

Sr Journalist Bhandaru Srinivasa Rao Give's Clarity On YS Sharmila Party...

Sr Journalist Bhandaru Srinivasa Rao Give's Clarity On YS Sharmila Party...

Senior Journalist Bhandaru Srinivas Exclusive Interview || మీ iDream Nag...

రష్యన్ భాషలో శంకరాభరణం సినిమా

 

1979వ సంవత్సరం లో ఒక రోజు.

మా పెద్దన్నయ్య కీర్తిశేషులు పర్వతాలరావు గారికి సినిమాల గోల పట్టదు. అలాంటిది ఆయన స్వయంగా ఒక సినిమాకి ముందుగా టిక్కెట్లు బుక్ చేయించాడు. చిక్కడపల్లి, అశోక్ నగర్ లలో ఉంటున్న కుటుంబాల వాళ్ళం మేమందరం, సుమారు ఓ పాతిక మందిమి పోలో మంటూ రిక్షాలు కట్టించుకుని సుల్తాన్ బజార్ దాపుల్లో, హనుమాన్ వ్యాయామ శాలకు దగ్గర్లో, కందస్వామి లేన్ లో ఉన్న రాయల్ టాకీసుకి వెళ్ళాము. (ఈ హాలు లహౌటీ అనే పెద్ద వ్యాపారస్తుడిదనీ, ఆ హాల్లో కర్టెన్లు, కుర్చీలు అన్నీ పింక్ రంగులో ఉంటాయని, అంచేత దాన్ని పింక్ థియేటర్ అనేవాళ్ళనీ నా జర్నలిష్టు మిత్రుడు, సినిమాల విషయాల్లో ఉద్దండుడూ అయిన వీజేఎం దివాకర్ చెప్పాడు) సినిమా మొదలయింది. హాలు హాలంతా నిశ్శబ్దంగా సినిమా చూస్తున్నారు. అంతా సంగీతం, పాటలు, హీరోయిన్ కి మాటలే లేవు, యేవో పొడిపొడిగా అక్కడక్కడా రెండు మూడు ముక్కలు తప్ప. (జంధ్యాల మాటలు రాశాడు. కధానాయకుడు, నాయకి నడుమ మాటలే వుండవు. సినిమాలో ఎక్కువ డైలాగులు వున్నది అల్లు రామలింగయ్య పాత్రకే) ఇంటర్వెల్ లో ఎవరో అంటున్నారు, ‘మొదట్లోనే రావడం మంచిదయింది, తీరు చూస్తుంటే రెండో వారం పోస్టరు కూడా పడేట్టు లేదు’ తనలో తాను గొణుక్కుంటున్నట్టు.

ఆశ్చర్యంగా రెండో వారం నుంచే మంచి టాకంటుకుంది. జనం క్యూల్లో నిలబడి టిక్కెట్లు కొనుక్కుని చూడ్డం మొదలెట్టారు.

కొన్ని రోజులు పోయాక, విలేకరులకోసం రామకృష్ణా స్టూడియోలోని మినీ థియేటర్లో ఆ సినిమా ప్రీవ్యూ వేశారు. నేనూ వెళ్లాను. హాలు సగం వరకు కుర్చీలు వేశారు. మొదటి వరసలో ఒకాయన కాకీ ప్యాంటు, కాకీ షర్టు టక్ చేసుకుని దీక్షగా సినిమా చూస్తున్నారు. నేను ఆల్రెడీ చూసిన సినిమాయే కనుక ఆయన్నే గమనిస్తూ పోయాను. ఒక విగ్రహంలా కూర్చుని, కన్ను ఆర్పకుండా చూస్తూ సినిమాలో లీనమైపోయారు. ఇంటర్వెల్ లో మళ్ళీ ఈ లోకంలో పడడానికి ఆయనగారికి కొంత వ్యవధి పట్టింది. అంతా లేచివెళ్ళి ఆయన్ని అభినందిస్తున్నారు. నేనూ వెళ్లి నమస్కరించాను.

ఆయనే తెలుగు సినిమాని మరో మలుపు తిప్పిన కాశీనాధుని విశ్వనాధ్!

కట్ చేస్తే.....

మళ్ళీ 2017లో...

‘దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు స్ట్రోక్ తగిలింది నాకు, సన్ స్ట్రోక్ లాగా.’ అన్నారు డైరెక్టర్ కే. విశ్వనాథ్, నేను సభ్యుడిగా ఉన్న వయోధిక పాత్రికేయ సంఘం వారు ఆయనకా రోజు ఫిలిం ఛాంబర్ లో చేసిన సన్మాన సభలో మాట్లాడుతూ. నిజానికి ఈ కార్యక్రమంలో అత్యంత క్లుప్తంగా ప్రసంగించింది కూడా విశ్వనాద్ గారు మాత్రమే. వరస సన్మాన పరంపరలతో, టీవీ ఇంటర్యూలతో తీరికలేని రోజుల్ని గుర్తు చేసుకుంటూ ఆయన చెప్పిన మాటలివి. నిజంగానే ఆయనలో ఆ అలసట కానవచ్చింది.

(విశ్వనాద్ గారితో రచయిత)

శంకరాభరణం గురించి కూడా చెప్పారు.

“ఎవరో ఒకతను తాను ఆ సినిమా డజను సార్లు చూశానని అన్నాడు. అన్ని సార్లు చూడడానికి అందులో ఏముందని అడిగాను. ఏమోసారూ, ఆ సినిమాహాల్లో కూర్చుంటే దేవుడి గుడిలో వున్నట్టు అనిపిస్తుంది’ అన్నాడా కుర్రాడు. జన్మ ధన్యం అవడం అంటే ఇదే కాబోలు”

చాలామంది చాలా మాట్లాడారు. మాజీ ముఖ్యమంత్రి, మాజీ గవర్నర్ శ్రీ రోశయ్య, సినిమాహాలుకు వెళ్లి సినిమా చూడక దశాబ్దాలు గడిచాయని, విశ్వనాద్ సినిమా మాత్రం తప్పకుండా చూసేవాడినని చెప్పారు.

సీన్ కట్ చేసి కొంత వెనక్కి వెడితే....

1987- 92 మధ్య రేడియో మాస్కోలో పనిచేసిన కాలం నాటి జ్ఞాపకం. ఊలిచ్చవావిలోవాలోని మాస్కో రేడియో భవనంలో నివాసం వుండేవాళ్ళం. మా ఇంటికి పెద్ద దూరం కాదు కానీ, ఒక మోస్తరు దూరంలో 'రష్యన్ సర్కస్' వుంది. టికెట్స్ దొరకడం చాలా కష్టం. దాన్ని చూడాలంటే కనీసం మూడు నెలలముందు నుంచే ప్రయత్నం ప్రారంభించాలి. అయితే మాస్కో రేడియోలో పనిచేస్తున్న విదేశీయులకోసం ఒక సౌలభ్యం వుంది. ఎన్ని టిక్కెట్లు కావాలో తెలియచేస్తే వాళ్లే తెప్పించి పెడతారు. అల్లా ఒకరోజు రష్యన్ సర్కస్ చూసే అవకాశం లభించింది.

సర్కస్ నుంచి తిరిగివస్తుంటే దోవలో ఒక సినిమా హాలు కనబడింది. టిక్కెట్స్ కొనుక్కుని లోపలకు వెళ్లి చూద్దుము కదా, అది మన శంకరాభరణం సినిమా.

పాటలన్నిటినీ యధాతధంగా తెలుగులో ఉంచేసి, సంభాషణలను మాత్రం రష్యన్ లోకి డబ్ చేశారు. 'ఆకలేసిన బిడ్డ అమ్మా అని ఒకరకంగా అంటుంది ...' అంటూ శంకరాభరణం శంకర శాస్త్రి (సోమయాజులు గారి) నోట రష్యన్ పలుకులు వినబడుతుంటే చెప్పరాని ఆనందం వేసింది. రష్యాలో డబ్బింగ్ పట్ల యెంత శ్రద్ధ తీసుకుంటారో ఈ సినిమా చూస్తే తెలుస్తుంది. తెలుగు శంకరాభరణం సినిమాలో నటించిన నటీ నటుల గాత్రానికి తగిన స్వరం కలిగిన డబ్బింగ్ కళాకారులనే ఎంపిక చేయడం వల్ల, సోమయాజులు గారే కాకుండా, ఆ సినిమాలో నటించిన తదితర నటీనటులు అచ్చు రష్యన్ భాషలో మాట్లాడుతున్నారా అన్న అనుభూతి కలిగింది.

సినిమా చూసి ఇంటికి రాగానే మద్రాసులో వున్న నా క్లాసుమేటు, ఆ చిత్రానికి సంభాషణలు రాసిన జంధ్యాలకు ఫోన్ చేసి చెప్పేవరకు ఉగ్గబట్టుకోలేక పోయాను. ఒకే రోజున అయాచితంగా లభించిన ఈ రెండు అవకాశాలు మా మాస్కో జీవితంలో మరచిపోలేని మధుర అనుభవాలు.

బ్రహ్మరాత - భండారు శ్రీనివాసరావు

వంద ఏళ్ళ క్రితం రూపాయే? ఇప్పుడూ రూపాయే!

ఏమిటి? వడ్డీ! అక్షరాలా అంతే! ఈరోజే అక్షరాల్లో చూశాను. కానీ ఆ వ్రాత బ్రహ్మ వ్రాత. ఒక పట్టాన అర్ధం కాదు. ఎందుకంటే అది రాసి ఇప్పటికి అక్షరాలా నూట ముప్పయి సంవత్సరాలు.

పాత కాగితాలు, దస్తావేజులు వెనక భద్రంగా దాచుకునే వారు. ఆస్తులు తరిగీ, కరిగీ కొంత, కంప్యూటర్లలో భద్రపరచుకునే వీలూ చాలూ ఏర్పడడం వల్ల కొంతా, ఏతావాతా ఏమైతేనేం పాత దస్తావేజులు, దస్త్రాలు అటకెక్కికూర్చున్నాయి.

రేడియోలో కలిసిపనిచేసిన ఆర్వీవీ కృష్ణారావు గారు ఒక పాత దస్తావేజు ప్రతి పంపారు. ఎంత పాతది అంటే దాదాపు 130 సంవత్సరాల నాటిది. వారి ముత్తాత కాలం నాటిది. ఆర్వీవీ కృష్ణారావు (పూర్తి పేరు రాయసం వీరభద్ర వెంకట కృష్ణారావు) వారి తండ్రి రాయసం గంగన్న పంతులు గారు, (వీరు నాకు కూడా తెలుసు). గంగన్న పంతులు గారి తండ్రి వీరభద్రుడు గారు. వారి తండ్రి గారు గంగన్న గారు.

గంగన్న గారికి కొంత డబ్బు అవసరం పడింది. అదీ అయిదువందల రూపాయలు. ఈనాం భూమి కొనుగోలు చేయడానికి చేసిన అప్పు తీర్చడానికి ఈ అప్పు అన్నమాట. ఈరోజు లెక్కల్లో అదేమంత పెద్ద మొత్తం కాదు. కానీ ఆ రోజుల్లో పెద్ద పెద్ద భూస్వాములకు కూడా నగదు అవసరాలు వచ్చేవి. వాళ్లకు తెలిసినదల్లా భూమిని తనఖా పెట్టి వడ్డీ వ్యాపారుల దగ్గర అప్పు తీసుకోవడం. తీర్చడం. ఇలా అప్పు తీసుకోవడానికి పైకి కనపడని పెద్ద తతంగమే నడిచేది. గంగన్న గారు వుండేది రేలంగి. డబ్బు అప్పు ఇచ్చే ఆసామి వుండేది తణుకులో. ఈ అప్పు పత్రం రాయడం ఆషామాషీ వ్యవహారం కాదు. అంచేత ఇవి రాయడానికి ప్రత్యేకంగా లేఖరులు వుండేవారు.

కృష్ణారావు గారు పంపిన దస్తావేజు పత్రాల్లో చేతిరాత బ్రహ్మ రాతను పోలివుంది. చదవడం క్లిష్టం అనిపించినా, బ్రిటిష్ రాణి గారి చిత్రంతో వున్న రూపాయి విలువచేసే స్టాంపు పేపరు మీద రాసిన విషయాలను చదివి, అర్ధం అయినంత వరకు కొంత ఇక్కడ పొందుపరుస్తున్నాను. (అర్ధం కాని చోట చుక్కలు ఉంచాను)

“.......ఆ 1891.......తన్కు (ణ కింద కు వత్తు, తణుకు కావచ్చు) గ్రామ కాపురస్తులు, కమ్మవారు, షావుకారు చిట్టూరి యి౦ద్రయ్య (ఇంద్రయ్య) కుమార్డు వెంకట కృష్ణయ్యకు, రేలంగి కాపురస్తులు , బ్రాహ్మణులు, యిన్నాందార్లు (ఇనాందారులు) రాయసం కృష్ణమ్మగారి కుమార్డు గంగన్న వ్రాయించి ఇచ్చిన అస్వాధీనపు తన్ఖా (తణఖా, ణా కింద ఖా వత్తు) పత్రము.

“.......... యిన్నాం భూమి కొనుగోలు నిమిత్తం నేను చేసిన రుణాల తీరుమానం నిమిత్తంన్ను, నా కుటుంబ .......(బహుశా ఖర్చులు కావచ్చు) నిమిత్తంన్నూ యీరోజు కృష్ణయ్య గారి వద్ద పుచ్చుకున్న రొఖం రు. 500 (అయిదువందల రూపాయీలు) యిన్ద్కు నెల / ఒక్కింటికి వందకు రు. 1 రూపాయి చొ# వడ్డీతో అయ్యే అసలుఫాయిదాలు తీరుమానం చెయ్యగలందులమని ......”

ఈ విధంగా సాగిపోయింది ఆ రుణపత్రం.

కింద గంగన్న గారు చేసిన సంతకం ఇంకా గమ్మత్తుగా వుంది.

‘రాయసం గంగ్గ౦న్న వ్రాలు’ అని దస్కత్తు చేశారు. ఆ రోజుల్లో తెలుగు అలా వుండేదేమో!

తణుకు సబ్ రిజిస్త్రార్ ఆఫీసులో రెండు రూపాయల స్టాంపుపై రిజిస్త్రార్ సంతకం చేసి వేసిన మొహర్ వుంది.

అయిదు వందల రూపాయలు అప్పు చేయాలంటే ఇంత తతంగం నడిచేది.

అప్పు పూర్తిగా అసలు ఫాయిదాలతో అనుకున్న వ్యవధికి ముందే చెల్లు వేసి తనఖా పత్రాలను వెనక్కి తీసుకున్నట్టు కూడా వాటిల్లో వుంది.

ఇప్పుడో.....

అప్పు చేయడానికి ఆలోచించనక్కరలేదు. తీర్చే విషయం గురించి అసలు బెంగ పడక్కర లేదు. (17-02-2021)

గోరంక గూటికే చేరింది చిలక

 తోకలేని పిట్ట తొంభై ఆమడ తిరిగిందని పోస్టు కార్డు మీద ఓ జాతీయం.

నాకొచ్చిన ఈ పోస్టు కార్డు అంతకంటే ఎక్కువే తిరిగిందో లేక ఏ పోస్టు డబ్బాలోనో రిప్ వాన్ వింకిల్ మాదిరిగా ఏళ్ళ తరబడి నిద్ర పోయిందో ఏమిటో తెలియదు. మొత్తం మీద చేరాల్సిన గూటికి (చిరునామాకు) నాలుగేళ్ల తర్వాత చేరింది.

2017 డిసెంబరులో నేను మాజీ ప్రధాని పీవీ నరసింహారావు వర్ధంతిని పురస్కరించుకుని ఒక వ్యాసం రాశాను. ఆంధ్రప్రభ దినపత్రికలో ప్రచురించారు, యథావిధిగా నా ఫోటోను, దానికి నా మొబైల్ నెంబరును జోడించి.

పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా ఇరగవరం వాస్తవ్యులు శ్రీ మంగెన గంగాధరరావు ఆ వ్యాసం చదివారు. చదివి నాకొక కార్డు ముక్క రాశారు. ‘అధికారాంతము నందు ...’  పద్య పాదం  పూర్తి పాఠం  గురించి, ఆ పద్యం రాసిన కవి గురించి తెలియచేయమని అందులో కోరారు.

నా ఫోన్ నెంబరు అంటే పత్రికలో వేశారు. కానీ నా అడ్రసు ఎలా కనుక్కున్నారో ఆశ్చర్యమే మరి.

ఆయన రాసిన  కార్డులో రెండు సెల్ నెంబర్లు వున్నాయి. ఒకటి పనిచేయడం లేదు. రెండో ఫోన్లో గంగాధరరావు గారు దొరికారు. మాట్లాడారు. ‘నాలుగేళ్ల తర్వాత మీరు  రాసిన కార్డు’ అందింది అని చెబితే సంతోషపడ్డారు.

వారికి ధన్యవాదాలు. మరి పోస్టల్  డిపార్ట్ మెంటుకు చెప్పాలి వేలవేల ధన్యవాదాలు.

My Life – My wife (PART - 3)

 

She cursed herself

Some time back I have gone through her diaries. Reading other’s diary is not ethical, I know. Since she is not alive, I did it.

I could not control myself when reading some incidents she narrated in the diary.  Felt ashamed of myself as I was unaware of those unbearable experiences as a husband  all these years. I realised my utter failure in discharging my duties in that role.

One day, during the early days of setting up of our separate family, she went to a near by pachari shop to purchase rice as the original khatha  shop owner refused to give commodities  due to our failure to clear the old dues. In the new shop she purchased 1/4^th kilo of rice just sufficient  to prepare lunch for that day by that time I come back  from office.  Though the shop owner refused to sell rice in such small quantities, some how she convinced the shop owner and bought rice as she was having that much money only at her disposal.

Writing this in her diary, she concluded like this.

“Is this sort of a life I expected from the marriage? I curse myself!”

Really a shocking statement for any husband. 

May be at that moment she must have decided, when good times come, to prepare and serve  food to any one who comes to our house even in odd hours. This was evident during our Moscow days when lots of telugu students studying in various universities in Moscow used to have  both lunch and dinner prepared by my wife  Nirmala single-handedly  at our place on all Saturdays and Sundays. 

One year after her death I met one person in Jwala’s  place. He is a wealthy Indo American citizen happily settled in US.  I could not place him in the first instance.  Understanding my predicament, he narrated a story about my wife.

“I am a friend of Venkanna, your sister’s son. I  came to your house many a times. When I was in India, both Venkanna and myself  used to spend evenings somewhere till late in the  night.  When we realize that nothing is available to eat in hotels at that hour,  Venkanna used to say with confidence, that there is one place in the entire twin cities where food is available 24 hours. He says proudly that his aunt Durgattayya never send any one back with empty stomach, and  takes our entire troupe to your house in Erramanjil Officers colony. Like that I had food several times in your house at very odd hours. She never mind to cook food then and there  when unexpected guests turn up at even mid night. In a way, I am indebted much to her. My condolences to you for loosing such a noble woman in your life”

(15-02-2021)

  

 

My Life – My Wife (PART - 2) All the tears around

 

All the tears around.

Any marriage is a happy occasion. But in my case, it is other way round.

No one was happy. I am sure about this.

I still remember the course of events as it is not a small affair to forget.

15th December 1971.

An ambassador car was on its way from   Chennai (Then Madras) to Tirupati. The occupants of the vehicle, though small in number, were not in a mood to talk to each other  during the journey of five hours or more.

I was sitting in the front seat along with the driver and also with  another person who is relative of my  inlaw’s  side.   Everyone is busy in  rallying their thoughts around only one point.

‘Why this is happening and for what?’

Suddenly the weather changed. Thick and dark  clouds started spreading over the sky. The rain started with a big bang. Heavy to heavy rains with  thunderstorms, lightning, and gusty winds lashed travelling route. Though the car vipers are constantly working, the road ahead is almost invisible. The driver slowed down the vehicle.  It was  a single road  and not wide enough to travel smoothly. Besides, it is overflowing with the heavy rain waters. Number of vehicles were found stranded in the flash floods.

‘Can we reach Tirumala safe in this night of horror? Is this an omen for the coming and   unveiling   events of my life?’, I was asking myself silently. 

With the God’s grace, we reached Tirumala up hills far  behind the schedule time. Those were the days when it is very  easy for the pilgrims to get a cottage on arrival, without prior booking. Now, we cannot imagine such situation.

We took one  cottage near the temple. We ate what they  brought from Chennai and  woke up early morning.

How they managed, I don’t know, but a priest appeared on the scene to perform the marriage.  The ceremony was cut short to 15 minutes to save the time. The priest put a new ‘Jandhyam’ (Sacred  thread) on my shoulders as mark of finishing  Upanayanam.

Exact  muhoortham  time I do not remember, but I tied the sacred mangala sootram  in her neck  somewhere between 9 to 9.30 am. In fact, there was no fixed muhoortam for the wedding. (Later we came to know, that it was AMAAVAASYA, which is considered to be a bad day for weddings)

Later, we all went into the  temple through Mahadwaram  as the pilgrim rush is not so much like  now a days, and had darshan of the Lord Balaji.

We had our lunch at annadaana satram and immediately returned to Chennai. While coming back,  the weather was pleasant and traffic is also relatively less.

That evening my wife Nirmala hosted a simple  dinner to her  friends  at a near by hotel in T. Nagar.

My father in law Shri PR Gopala Rao came to Railway station to bid a farewell to his daughter with tears filled in eyes. He purchased  two tickets to Vijayavada in an ordinary compartment. The train is almost empty and we occupied two lower berths, of course, made with wood.

Next morning, we got down in Vijayavada railway station and took one riksha, since the luggage is very less (Two old type small suit cases only) and straight went to my elder brother Shri Paravatala Rao’s place in Officers Quarters near Victoria Musium.

My brother, sister in law Smt Sarojini Devi did not ask a single question about my marriage, and alos about accompanying wife. They received us with warmth and affection.

Same day evening we both went to my brother in law  Shri Turlapati Hanumantah Rao garu who stays in Governorpet. He is our God Father  since we lost our  father Shri Raghava Rao many years earlier. My elder sister Saraswati, who is my caretaker since my school days,  presented my wife with a saree and blessed us.

Next day I went to my office Andhra Jyothi in Labbipet and met my editor Shri Narla Venkateswara Rao garu  and explained the reason for my absence for the last  few days.

He congratulated me heartfully and said:

‘Daily we write many things and preach morals to the society, but we never put them in practice. Your marriage is very simple. I liked the way in which you did. From now onwards,  you need not attend office regularly. You enjoy with your wife, take her to places of interest and come back to office  according to your convenience. This is my marriage gift to you’.

I am lucky to have such understanding superiors in the early years of my professional life.

Very next day we went to our native village Kambhampadu a remote, backward and a  sleepy village in Krishna District. On the way to our village, we also visited my another elder sister Annapurna and my brother in law Shri Komaragiri Apparaao garu at Penuganchi prolu to seek their blessings.

When we went to our ancestral home in Kambhampadu,  my mother Smt. Venkatravamma and grand mother Smt. Rukminamma received us with utmost affection. Everyone in our family were afraid of my grand mother who is a very religious and orthodox person and she may not accept and endorse  our temple marriage.  Surprisingly, she took my wife into her hands and blessed profusely. She also gave my wife a new name ‘Nirmala’ as she found ‘PURITY’ in her face.

Earlier her name is Kanaka Durga. Household name ‘CHITTI’.

I spent a few days in my village before retuning to Vijayavada and  leaving my wife there it self.

At that point time, I forgot that she was born and brought up in a city like Madras. In our village there was electricity, but supply is very irregular. No bathroom, no toilet in the house. All the ladies in the village have to walk down in the morning to near by bushes. She came to a village first time in her life. Without going into these hard realities, I left her there. Perhaps, she never imagined such a life in the beginning days immediately  after marriage.

To everybody’s surprise, she took up  this new challenge in a brave manner. She accustomed  to the new environment very fast. She moulded herself into the new role of a daughter in law. Since she does not know cooking, she slowly grabbed the techniques from my mother and my third sisiter in law Smt. Aruna Devi.  During evenings, she captured the hearts of my grand mother by reading loudly some portions from Raamayanam and Bhagavatam.

My third brother (Late) Shri Venkateswara rao garu   who was  the village officer, immediately realised the necessity of a toilet in our premises and constructed the same with in no time.

When she came back to Vijayavada, we spent few months in my brother’s house and later shifted to a rented one nearby my office.

(Some more reminiscences  later) 

14-02=2021

ఎక్కడ ? ఎప్పుడు ?

 

కొంత కాలం గత కాలంలో కలిసిపోయిన తర్వాత, ఆ నాటి పాత విషయాలను గుర్తు చేసుకుంటూ వుంటే కొంత సంతోషం అనిపిస్తుంది, కొంత తమాషాగా అనిపిస్తుంది.

ఈ ‘ఎక్కడ ఎప్పుడు’ ఇలాటి విషయాల్లో ఒకటి.

ఈ రెండు పదాలతో రేడియో మార్నింగ్ బులెటిన్ లో ఒక హెడ్ లైన్ వార్త తయారు అయ్యేది.

అర్ధరాత్రో అపరాత్రో మా ఇంట్లో ఫోన్ రింగయ్యేది. ఆ రోజుల్లో ల్యాండ్ లైన్ ఫోన్లే. సెల్ కాలం కాదు.

ఫోను మంచం పక్కనే పెట్టుకునేవాడిని. మరీ అర్ధరాత్రి ఫోనయితే అవతల రైల్వే పీఆర్ఓ మైఖేల్. తెల్లవారుఝామున అయితే సీపీఆర్వో కృష్ణయ్య గారు. అదీ లెక్క.

ఫోను ఎత్తి ‘ఎక్కడ? ఎప్పుడు?’ అని అడిగేవాడిని.

వాళ్ళ నుంచి జవాబు తీసుకుని వెంటనే విజయవాడ రేడియో ప్రాంతీయ వార్తా విభాగం న్యూస్ ఎడిటర్ శ్రీ ఆర్వీవీ కృష్ణారావు గారు లేదా శ్రీ ఏమ్వీఎస్ ప్రసాద్ గారికో ఫోను కలిపేవాడిని. ఎవరు డ్యూటీలో వుంటే వాళ్ళు నా ఫోన్ రిసీవ్ చేసుకుని ‘ఎప్పుడు? ఎక్కడ?’ అని అడిగేవారు. నేను క్లుప్తంగా ఇచ్చిన సమాచారాన్ని వాళ్ళు ఓ వార్త రూపంలో రాసుకునే వారు. వాళ్ళిద్దరూ ఎంతటి సమర్ధులు అంటే కొన్ని క్షణాల్లో నేను చెప్పిన వార్తను విస్తరించి, మరికొన్ని నిమిషాల్లో ప్రసారం అయ్యే ప్రాంతీయ వార్తల బులెటిన్ లో ప్రాధాన్యతా క్రమంలో చేర్చేవారు.

“ఆకాశవాణి ప్రాంతీయ వార్తలు చదువుతున్నది ప్రయాగ రామకృష్ణ/ కొప్పుల సుబ్బారావు.

“దక్షిణ మధ్య రైల్వే పరిధిలో ఒక గూడ్స్ రైలు రాత్రి పట్టాలు తప్పింది. పలానా స్టేషన్ల నడుమ జరిగిన ఈ దుర్ఘటన కారణంగా పలు రైళ్ళ రాకపోకలకు అంతరాయం కలిగిందని, కొన్ని రైళ్లు దారి మళ్లిస్తున్నారని రైల్వే అధికారులు కొద్దిసేపటి క్రితం మా హైదరాబాదు ప్రతినిధికి తెలియచేసారు. వివరాలు.....”

ఎక్కడో సికిందరాబాదు రైల్వే క్వార్తర్స్ లో పొద్దున్నే రేడియో పెట్టుకుని వార్తలు వింటున్న రైల్వే అధికారులు, ఎలాంటి పొరబాటు లేకుండా వార్త ప్రసారం అయిన సంగతి తెలుసుకుని ఊపిరి పీల్చుకునే వారు. చెప్పిన వార్త ఎలాంటి తభావతు లేకుండా వస్తుందని తెలుసు కనుక నేను ముసుగు తన్ని నిద్రపోయేవాడిని.

24 X 7 నిరంతర వార్తా చానళ్ళ ఆవిర్భావం తర్వాత ప్రసార సాధనాల్లో/ మాధ్యమాల్లో క్రమంగా రేడియో పాత్ర (అధికారుల దృష్టిలో) తగ్గుతూ వచ్చి ఈ ప్రాధాన్యతకు తెర పడింది.

(15-02-2021)

My Life – My Wife

 

Stray thoughts in memory of my wife Nirmala  who died in August, 2019.

My Life , My Wife.

Both are inseparable, this is what I believed through out. But destiny decided different. My wife Nirmala left my life in a huff in the second week of august 2019.

She came into my life alone and left alone.

No third person at her bed side except me at that miserable hour. Though the doctors at Apollo declared  the death later, I still believe she breathed her last in my hands.

Rich tributes were paid in her memory at a commemorative family and friends gathering held during the ceremonial function. Most of the speakers who showered all praises on her belong to my side. This is a rare gesture she received from in laws side which she richly  deserves.

Our marriage took place much against the will of her parents. At that time I was not even a graduate. Unsettled in life. A small job with a meagre salary. No parent on the earth would come forward to fulfil the wish of their only  daughter who decided to sail in life with such a person.

But it became true. She married me rather than I married her. May be this is the reason for her to  exonerate all my misdeeds as a life partner.

Now, I do not hesitate to say some good words or remember her good deeds. But I should have done this before she left from my life.

I am now leading a life almost in such a manner which she might have liked. In fact, she wanted to see me in the same way during her life time. But what is the use. Too late.

I have so many repentances. As a husband, I miserably failed to provide a peaceful and minimum comfortable life. My salary was Rs 275 when she came to Vijayavada to lead a life with me immediately after a simple, simple than the word simple, marriage at Tirumala on 16^th December, 1971. When we shifted to Hyderabad to join in All India Radio along with two blessed kids, salary rose to Rs.500 or so. Those were horrible days for her to manage the house and an irresponsible  husband who always think that a husband’s duty is dutifully  ends with handing over his monthly salary to his wife on the  first day of every month and forgets rest.

Then she thought  that this is not the way to run the show. Since she sacrificed her education also for the sake of me, she has no other way to assist the family except opening a child care centre   to assist the  office going  couples.

Thus she started a childcare centre by name  ‘Amma Vodi’ (Mother’s lap) in our single bed room rented house in Vivek Nagar, Chikkadapally near Tyagaraya gana Sabha.  In the initial days no parent came forward to join their kid in such a place where a bare minimum facilities are not available.

One fine morning, a couple came to our place in hurry and left her child saying they would return in the evening after their office hours to talk and settle the  other matters.

Evening came. They did not turn up. 7 pm. 8 pm. Time was rolling fast.  No sign of the kid’s parents. Worry started. If they do not come back what we have to do with this small boy whose name is also not known, or his parents details. But my wife was in a balanced state. She said with confidence.

‘I would raise this child also as a third one along with our two kids’.

I have no words to say.

At last the parents of the boy came late night with profound apologies for the delay and inconvenience caused. I got relieved.

The child’s name is  James. He was the first kid in the centre for a long time to come. Slowly, through  hearsay,  the number started increasing. Some more admissions took place.  My wife never demanded a particular fee. They used to pay according to their affordability. I remember vaguely  that on an average the fee was Rs.30 per month per child.  The strength grew up to 25 kids when we left to Moscow. Ammavodi remained as a proof of my wife’s will power and commitment for family. She employed two maids. During their absence (leave) she is used to do all the sundry jobs normally performed by every mother to their kids  without any  hesitation. She used to take care of them with lots of motherly  affection. Even after decades, the parents remember my wife for the services she rendered towards their kids during the upcoming days. Her income on Ammavodi  was  sufficient to pay the school fee and books  of Sandeep and Santosh  besides  riksha puller charges.   (14-02-2021)    

(Some more reminiscences   next time)          

My Speech at Raj Bhavan

మరచిపోలేని ఆతిధ్యం – భండారు శ్రీనివాసరావు

 “నేను ఈ పదవిలోకి రాక మునుపు ఒక గైనకాలజిస్టుగా ఎంతో మంది నవజాత శిశువులను  హాండిల్  చేశాను. తెలంగాణా కూడా నవజాత రాష్ట్రమే. కాబట్టి సులభంగా ఈ రాష్ట్రాన్ని కనిపెట్టి చూసుకోగలననే ధైర్యం వుంది. నేను తమిళ బిడ్డను, ఇప్పుడు తెలంగాణా సోదరిని”

ఈ మాటలు అన్నది ఎవరో కాదు, తెలంగాణా గవర్నర్ డాక్టర్  తమిళ్ సై సౌందర రాజన్.

నిన్న గురువారం ఉదయం రాజ్ భవన్ నుంచి గవర్నర్ ప్రెస్ సెక్రెటరి శ్రీ మల్లాది కృష్ణానంద్ ఫోన్ చేశారు. ‘రేపు మీరు రాజ్ భవన్ కు రావాలి. గవర్నర్ గారి పుస్తకం ఆవిష్కరణ. వీలయితే నాలుగు ముక్కలు మాట్లాడాలి’.

రాజ్ భవన్ నాకు కొత్త కాదు, రేడియో విలేకరిగా చాలా సార్లు వెళ్లాను. రాజ్ భవన్ లో జ్వాలా పనిచేసేటప్పుడు దాదాపు ప్రతి సాయంత్రం అక్కడే అన్నట్టు రోజులు గడిచాయి.  అటువైపు వెళ్లక  ఇంచుమించు పదిహేనేళ్లు కావస్తోంది. అయినా అక్కడ పనిచేసే సిబ్బంది చాలామంది నా మొహం చూసి గుర్తుపట్టి పలకరించడం సంతోషం అనిపించింది. కొంతమంది నా భార్య చనిపోయిన విషయాన్ని ప్రస్తావించి పరామర్శించారు.

గవర్నర్ వచ్చారు. వెంట ఆవిడ భర్త సౌందర రాజన్ కూడా వచ్చారు. ఆయన కూడా డాక్టరే. చాలా చాలా నిరాడంబరంగా వున్నారు. అతిశయం అన్నది మచ్చుకు కూడా కనబడలేదు. ప్రతి సందర్భంలో మిమ్మల్ని ముందుంచి ఆయన వెనుకనే నిలబడ్డారు. అలాగే గవర్నర్ గారి సలహాదారులు. శ్రీ ఏపీవీఎన్ శర్మ గారు. ఒకప్పుడు  మేమున్న ఎర్రమంజిల్ క్వార్టర్స్ లోనే వుండేవారు. వారి ఇల్లు నిశ్శబ్దంగా ప్రశాంతంగా వుండేది. మా ఇల్లు అర్ధరాత్రి అయినా హడావిడిగా వుండేది. మా గందరగోళాన్ని ఆయన ప్రశాంత చిత్తంతో భరించారు. అలాగే  మహంతిగారు. Principled officer అంటే ఆయన పేరే ముందు చెప్పుకునే వారు.

(తెలంగాణా గవర్నర్ తమిళసై తో భండారు శ్రీనివాసరావు)

ముందు జ్యోతి ప్రజ్వలన కార్యక్రమం. దీప స్తంభం దగ్గరికి వస్తూనే గవర్నర్ తల ఎత్తి పైకి చూసారు. పైన వున్న ఏసీ వెంట్ నుంచి వస్తున్న గాలి ఏమైనా ఇబ్బంది పెడుతుందా అని ఒక్క క్షణం పరకాయించి చూసారు. ఆమె సునిశిత దృష్టి నాకప్పుడు బోధ పడింది.

నన్నూ మరికొందరు సీనియర్ జర్నలిస్టులను వేదిక మీదకు ఆహ్వానించి పుస్తకం విడుదల చేశారు.

ఆ తర్వాత మాలో కొందరిని మాట్లాడమని కోరారు.సుదీర్ఘ ప్రసంగాలు చేసే సందర్భం కాదు. కృష్ణానంద్ కోరినట్టే ముక్తసరిగా మాట్లాడాను. సంవత్సరం కిందట తెలంగాణా గవర్నర్ గా పదవీ స్వీకారం చేసిన పిమ్మట,  ‘తెలుగు నేర్చుకుంటాను’ అని లేడీ గవర్నర్ చెప్పిన వార్త పత్రికల్లో వచ్చిన సంగతి గుర్తుచేసి, ఆ కారణంగానే తెలుగులో మాట్లాడుతున్నాను అని చెప్పాను. కేంద్ర రాష్ట్ర సంబంధాలను కాపాడడంలో గవర్నర్ల పాత్ర కీలకం, ఈ బాధ్యత నిర్వహణ దిశగా అడుగులు వేస్తున్నందుకు సంతోషంగా వుందని,  తద్వారా ప్రజలకు మేలు జరుగుతుందని, ముందు ముందు కూడా ఈ సుహృద్భావ వైఖరి కొనసాగాలని ఆశిస్తున్నట్టు చెప్పాను.

మరికొందరి  ప్రసంగాలు అయిన తర్వాత లేడీ గవర్నర్ తన ప్రసంగాన్ని తెలుగులో మొదలు పెట్టి, ఇంగ్లీష్ లో కొనసాగించారు.

గవర్నర్ ప్రసంగం కాబట్టి పత్రికల్లో, మీడియాలో వివరంగానే వస్తుంది. కనుక ఆ ప్రసంగంలో వినవచ్చిన ఒక ముచ్చటతో ముగిస్తాను.

‘ఒక రాజకీయ నాయకుడి దగ్గరకు ఓ నిరుద్యోగి వచ్చి తన కష్టాలను ఏకరవు పెట్టి, బతుకుతెరువుకోసం ఏదైనా ఉద్యోగం వేయించండి’ అని ప్రాధేయ పడ్డాడుట. ఆ నాయకుడు చిరునవ్వు నవ్వి, ‘ఏ ఉద్యోగం దొరక్కనే తాను రాజకీయాల్లోకి వచ్చాను’ అని జవాబిచ్చాడుట.

సభానంతరం జరిగిన విందులో మమ్మల్ని పక్కన కూర్చోబెట్టుకుని అందర్నీ అడిగి అడిగి  మరీ వంటకాలు సర్వ్ చేయించారు. మహిళలు ఎంతటి ఉన్నత స్థానంలో వున్నా కూడా తమకు మాత్రమే సొంతం అయిన ఆప్యాయంతో కూడిన  అతిథి మర్యాదల్ని మరిచిపోలేరు అనిపించింది. ఒకప్పుడు మా రేడియో వార్తా విభాగంలో పైనుంచి కింద నాలుగో తరగతి ఉద్యోగివరకు అందరూ మహిళలే పనిచేసి అఖిల భారత స్థాయిలో మా యూనిట్ కు గొప్ప అవార్డులు తీసుకువచ్చిన సంగతిని భోజనాల  కబుర్లలో భాగంగా లేడీ గవర్నర్ చెవిన వేశాను.

ఎన్నో రోజుల కరోనా గృహనిర్బంధం తర్వాత ఒక రోజు ఇలా  ఉల్లాసంగా హాయిగా గడిచిపోయింది.

 ఎంతో మంది పాత పాత్రికేయ మితృలు కలిసారు. అనేక నెలల తర్వాత అంతమందిని ఒకే చోట కలిసే మహత్తర అవకాశం కల్పించిన మిత్రుడు కృష్ణానంద్ కి ధన్యవాదాలు. 

 

(12-02-2021)  

 

Sr Journalist Bhandaru Srinivasa Rao Give's Clarity On YS Sharmila Party...

ఏం సాధించినట్టు? – భండారు శ్రీనివాసరావు

 ఇప్పుడు తలచుకుంటే అనిపిస్తుంది, ఇంతోటి దానికి ఇన్ని వాయిదాలు ఎందుకో అని. గత మార్చిలోనో, లేదా ఆ తరవాతనో ఎవరో ఒకరు అనుకున్నప్పుడే ఎన్నికలు జరిపి వుంటే, కోట్లల్లో పెట్టిన కోర్టు ఖర్చులు, భారీ మొత్తాల్లో లాయర్ల ఫీజులు ఆదా అయ్యేవి. పంతాలకు పోయి పెళ్ళాం ఖర్చు చేసినా, పట్టుదలకు పోయి మొగుడు తగలేసినా పడే బొక్క ఇంటి ఖజానాకే కదా!

హాయిగా ఇప్పటికల్లా ఎన్నికల క్రతువు పూర్తయి ఎంచక్కా గ్రామాలు, మండలాలు, జిల్లాలు కూడా రాష్ట్రంతో పోటీ పడి రాజకీయాలు నడుపుతూ కాలక్షేపం చేస్తూ ఉండేవి.

(11-02-2021)

సర్కారు కొలువులు – భండారు శ్రీనివాసరావు

 

సర్కారు కొలువులు – భండారు శ్రీనివాసరావు

(Published in Andhra Prabha daily on 13-02-2021, Saturday)

ఉద్యోగం వుండదు కానీ ఉద్యోగం చేసే ఉద్యోగి ఉంటాడు. ఇదెక్కడి విరోధాభాసం అంటారా!

ఇదేదో సరదాగా అంటున్నది కాదు. ప్రధానమంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోడీ స్వయంగా పార్లమెంటు సాక్షిగా చెప్పిన మాట.

ప్రతి ఉద్యోగానికి దానికి తగ్గట్టు ఓ పేరు వుంటుంది, గుమాస్తో అనో, అధికారి అనో. అలాగే స్వాతంత్రం వచ్చిన తర్వాత పాతికేళ్ళవరకు ఒక ఉద్యోగి ఉండేవాడు. ముందే చెప్పినట్టు అతడు చేయాల్సిన ఉద్యోగం మాత్రం లేదు. అదేదో బ్రిటిష్ కాలంలో (1940) అవసరార్థం ఏర్పాటు చేసిన ఉద్యోగం. బ్రిటిష్ ప్రధానమంత్రి చర్చిల్ కు పొగతాగే అలవాటు వుండేది. గుప్పుగుప్పున రోజూ డజన్ల కొద్దీ సిగార్లు (నాణ్యమైన దొరపొగాకు చుట్టాలు) తగలేయడం ఆయన హాబీ. అందుకని చర్చిల్ దొరవారికి ఆయన బాగా ఇష్టపడే "ట్రిచినోపోలీ" వెరైటీ సిగార్‌ను చర్చల్ కి సరఫరా చేయడానికి ఒక ఉద్యోగాన్ని సృష్టించారుట. దాని పేరే సీ.సీ.ఏ. అంటే చర్చిల్ సిగార్ అసిస్టెంట్. 1945 లో చర్చిల్ ఓడిపోయినా, 1947 లో భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొందినప్పటికీ ఈ పదవి మాత్రం 1970 వరకూ కొనసాగుతూనే ఉందిట.

పరిపాలనలో మార్పు అవసరం గురించి చెప్పడానికి ఈ ఉదంతం ఒక అతిపెద్ద ఉదాహరణ అని ప్రధాని మోడీ అన్నారు.

ఈ విషయం మీడియా వెల్లడించినప్పుడు ఇటువంటివే మరికొన్ని సంగతులు మస్తిష్కంలో మెదిలాయి.

హైదరాబాదులోని ఆకాశవాణి కేంద్రం సింహద్వారం పక్కనే ఓ స్తంభానికి వేలాడుతూ తళతళ మెరుస్తూ వుండే ఓ ఇత్తడి గంట కనిపిస్తుంది.

రేడియో స్టేషన్ లో ఈ ధర్మగంట అవసరం ఏమిటి? అనే ఆలోచన నన్ను వేధిస్తూ వుండేది.(అక్కడ పనిచేసే రోజుల్లో)

విచారించగా తెలిసింది ఏమిటంటే ఏదైనా ఎమర్జెన్సీ పరిస్థితి తలెత్తినప్పుడు, అదే సమయంలో కరెంటు సరఫరాకు అంతరాయం ఏర్పడినప్పుడు అందరినీ అప్రమత్తం చేయడానికి ఆ గంటను మోగిస్తారని తెలిసింది. మూడు దశాబ్దాల నా ఉద్యోగపర్వంలో ఒక్కసారి కూడా ఆ గంట మోగించిన దాఖలా లేదు. ఆ గంటను శుభ్రంగా తుడిచి పదిలంగా కాపాడడానికి ప్రత్యేకంగా ఓ ఉద్యోగి వుండేవాడేమో కూడా తెలియదు.

ఒకానొక కాలంలో, బహుశా స్వాతంత్రానికి పూర్వం అనుకుంటాను, భద్రాచలం ఏజెన్సీ ప్రాంతంలో పనిచేసే ప్రభుత్వ వైద్యులకు రవాణా సదుపాయాలు సరిగా ఉండేవి కావు. రహదారులు అధ్వానంగా ఉండేవి. ఎటు పోవాలన్నా ఎడ్ల బండ్లే శరణ్యం. ఆ రోజుల్లో ప్రభుత్వ వైద్యులకు జీపు బదులు ఎడ్ల బండి ఏర్పాటు వుండేది. ఒక బండి, అది సర్కారు వాహనం కాబట్టి జత ఎడ్లు, వాటికి గ్రాసం, బండిని నడపడానికి జీపు డ్రైవర్ మాదిరిగా ఒక పనివాడు, ఈ తతంగం నడవడానికి ప్రభుత్వ ఖజానా నుంచి బిల్లుల చెల్లింపు ఇలా సాగిపోయేది.

కొన్నేళ్ళ తరువాత ఆ ప్రాంతాల్లో రహదారి సౌకర్యాలు కొద్దో గొప్పో మెరుగు పడడం వల్ల సర్కారీ విల్స్ జీపులు రంగ ప్రవేశం చేయడంతో, ఎడ్ల బండ్ల అవసరం లేకుండాపోయింది. అయినా కూడా చాలా కాలంపాటు ఆ వ్యవస్థ రికార్డుల్లో కొనసాగేది అని చెప్పుకునేవారు. 1970 ప్రాంతాల్లో అక్కడ పనిచేయడానికి వెళ్ళిన ఒక డాక్టరు గారెకి మనుషులకు వైద్యం చేసే దవాఖానాలో ఈ పశుగ్రాసం బిల్లులేమిటి అని అనుమానం వచ్చి ఆరా తీస్తే ఈ అసలు విషయం బయట పడింది.

మనలో చాలామంది పూర్వపు తహసీల్ కచేరీలు చూసి వుంటారు. పంకాలు లేని ఆ కాలంలో తహసీల్ దొరగారు కూర్చొనే సీటు మీద ఒక పెద్ద గుడ్డ పంకా వుండేది. ఒక బంట్రోతు దొరవారు దాన్ని అటూఇటూ తాడుతో లాగుతూ వుంటే అయ్యవారు మెల్లగా వీచే ఆ చల్లగాలిలో సేద తీరుతూ రాచకార్యాలు చక్కబెడుతూ వుండేవారు.

తరవాత్తరవాత విద్యుత్ పంకాలు వచ్చాయి కానీ గుడ్డ పంకాలు లాగే కొలువు మాత్రం చాలాకాలం కొనసాగింది.

ఐ.ఏ.ఎస్. అధికారిగా అనేక ఉన్నత పదవులు నిర్వహించిన శ్రీ ప్రభాకరరెడ్డి ఒక ఆసక్తికరమైన విషయం చెప్పారు. 1977లో ఆయన సర్వీసులో చేరిన కొత్తల్లో ‘మసాల్చి’ అనే ఉద్యోగం ఉండేదట. వెనుకటి రోజుల్లో కలెక్టర్లు గుర్రాల మీద తిరిగేవారు. ఆ గుర్రం ముందుగా వెడుతూ దారి చూపించడానికి ఈ మస్తాల్చి ఉండేవాడు. కాలక్రమంలో గుర్రాలు పోయి మోటారు వాహనాలు వచ్చినా ఆ ఉద్యోగం మాత్రం అలాగే చాలా కాలం కొనసాగుతూ వచ్చిందట.

మన దేశానికి స్వతంత్రం వచ్చిన కొత్తల్లో అమలు చేసిన పంచవర్ష ప్రణాళికల ధర్మమా అని అన్ని స్థాయిల్లో రకరకాల ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు పుట్టుకు వచ్చాయి. మా చిన్నతనంలో మా ఊరికి వి.ఎల్.డబ్ల్యు. అనే ఉద్యిగి కొత్తగా వచ్చాడు. అప్పటిదాకా కరణం, మునసబు మాత్రమే ప్రభుత్వం అనుకునేవారు. అలాగే బ్లాకు డెవలప్మెంట్ ఆఫీసర్ (బీడీవో) ఉద్యోగం కూడా కొత్తగా వచ్చిందే. ఇప్పుడు అవే ఉద్యోగాలకు పేర్లు మారిపోయి వుంటాయి.

‘ఒక గుంతను తవ్వు. ఆ గుంతను పూడ్చు. గుంత తవ్విన వాడికి ఓ ఉద్యోగం, దాన్ని పూడ్చిన వాడికి మరో ఉద్యోగం” ఈ పద్దతిలో అనేక ఉద్యోగాలు. అయినా దేశంలో నిరుద్యోగ సమస్య అలాగే వుంది.(EOM)

(11-02-2021)