పీవీ హయాంలోనే వైఎస్ కి తప్పిపోయిన సీఎం ఛాన్స్

 విప్లవ తపస్వి పీవీ : రచన : శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు    

సమీక్ష తొమ్మిదో భాగం : భండారు శ్రీనివాసరావు

 

“ఏం సార్! కోట్ల బదులు వైఎస్ ని ముఖ్యమంత్రిని చేసుంటే బాగుండేది కదా! ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కూడా మిమ్మల్ని గెలిపించేవారు కదా!”

పీవీ ప్రధాన మంత్రి పదవి నుంచి తప్పుకున్న తరువాత రచయిత కృష్ణారావు మాజీ ప్రధాని పీవీని అడిగారు.

“వైఎస్ కు నాయకత్వ లక్షణాలు ఉన్నమాట నిజమే! కానీ కోట్ల నామీద పూర్తి ఒత్తిడి తెచ్చారు” అని పీవీ బదులిచ్చారు.

అంతే కాదు, మరో మాట అన్నారు, ‘మీడియా కూడా కోట్లకు ఉపయోగపడింది’ అని.

ఆ మాట వినేసరికి నేను దిగ్భ్రాంతి చెందాను అని కృష్ణారావు రాసుకున్నారు. ఎందుకంటే పీవీ ప్రస్తావించిన మీడియాలో ఆయన కూడా భాగం కనుక.

ఈవిషయమై రచయిత ఇంకా కొంత వివరణ ఇచ్చే ప్రయత్నం చేశారు.

“నీవు తరచూ కోట్లని కలుస్తూ వుండు. ఆయన చెప్పిందిరాయి...” అని ఉదయం దినపత్రికలో మా చైర్మన్ మాగుంట సుబ్బిరామిరెడ్డి చెప్పేవారు. కోట్ల అప్పుడు కేంద్రంలో న్యాయశాఖ మంత్రిగా వుండేవారు.

“కోట్లని కలిసినప్పుడు తనపై బాగా ఒత్తిడి వస్తోందని, పార్టీ నేతలంతా తానే  ముఖ్యమంత్రి కావాలనుకుంటున్నారని చెప్పేవారు. దీనితో నేను ‘కోట్లపై పెరుగుతున్న ఒత్తిడి’ అని వార్త రాస్తే దాన్ని ఉదయంలో పతాక శీర్షికలో ప్రచురించారు. ఆ వార్తను కోట్ల విజయభాస్కరరెడ్డి  ప్రధాని పీవీకి చూపించి ప్రభావితం చేశారని అంటారు.

“నిజానికి ఆ సమయంలో యువనేత అయిన వైఎస్ రాజశేఖర రెడ్డి తనను ముఖ్యమంత్రి చేస్తారు అనే నమ్మకంతో వుండేవారు. ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ, కొణతాల రామకృష్ణ, కణితి విశ్వనాధం వైఎస్ కు మద్దతు.

“ఒక దశలో ప్రధాని పీవీ,  వైఎస్ కు అనుకూలం అన్నట్టు సంకేతాలు అందాయి. ఒకరోజు ఆయన పీవీని కలిసి సంతోషంగా తన నివాసానికి తిరిగివచ్చారు. నేను వైఎస్ కు ఎదురుపడి, ఏం జరిగిందని అడిగాను. ’పరిస్తితులు తనకు అనుకూలంగా వున్నాయని, తాను దాదాపు సీ ఎం అయినట్టే’ అని సంతోషంగా చెప్పారు.

“అయితే తర్వాత  పరిస్థితి మారిపోయింది. కోట్ల, నేదురుమల్లి వర్గాలు ఏకమయ్యాయి. ఎమ్మెల్యేలలో అత్యధికులు వైఎస్ కు అనుకూలంగా ఉన్నప్పటికీ ఆయన ప్రయత్నాలు ఫలించలేదు.

“ఒక రోజు వైఎస్ ఢిల్లీ వచ్చారని తెలిసి ఫోన్ చేశాను. ఆయన ‘చెప్పు కృష్ణారావ్’ అన్నారు. పీసీసీ మార్పు గురించి అడిగాను. ‘నన్నెందుకు అడుగుతావయ్యా! ఆ లంబూని (ఆరడుగులవాడు) అడుగు’ అని కోట్లని పరోక్షంగా విమర్శించారు.

‘ఆరడుగులవాడినే అడగండి’ అని హెడ్డింగ్ పెట్టి వైఎస్ అన్న మాటలు గురించి రాశాను. ఇది కోట్ల, వైఎస్ నడుమ మరింత ఘర్షణకు దారి తీసింది. ఆ వార్త రాసినందుకు వైఎస్ కు నా మీద ఆగ్రహం కలిగినట్టు తెలిసింది. ‘నువ్వు వైఎస్ కి కొన్ని రోజులు కనపడకపోవడమే మంచిది’ అని ద్రోణంరాజు నాకు సలహా ఇచ్చారు కూడా.

“ఒకరోజు నేను ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణతో మాట్లాడుతున్న  సమయంలో వైఎస్  ధవళ వస్త్రధారి అయి పెళ పెళలాడుతూ వచ్చారు. ఆయన రాక గమనిస్తూనే ద్రోణం నా భుజం పై చేయి వేశారు. ద్రోణంతో  నాకు సాన్నిహిత్యం వుందని తెలిసి వైఎస్ మెత్తపడ్డారు. అయినా, ‘ఏం కృష్ణారావ్ ఏమిటా వార్త అలా రాయొచ్చా’ అని ఆగ్రహంగా అడిగారు. ‘నీవు హీరోవి రాజా! చూడు ! ఆ వార్త నీకెంత ప్రాధాన్యత పెంచిందో’ అని ద్రోణంరాజు నన్ను సమర్థించారు. ‘చరిత్రలో కొన్ని రికార్డు చేయడం అవసరం’ అని నేను అనేసరికి వైఎస్ గట్టిగా నవ్వేసారు.

(ఇంకావుంది)                   

 

పీవీ కోసం తీహార్ జైల్లో నెంబర్ వన్ గది సిద్ధం : సమీక్ష ఎనిమిదో భాగం

 పీవీ కోసం తీహార్ జైల్లో నెంబర్ వన్ గది సిద్ధం చేసిన అధికార్లు! 

విప్లవ తపస్వి పీవీ  సమీక్ష ఎనిమిదో భాగం 

పుస్తక రచన : శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు : సమీక్ష : భండారు శ్రీనివాసరావు

ఎన్నికల్లో పరాజయం దరిమిలా  ప్రధాన మంత్రి పదవికి పీవీ రాజీనామా చేసిన రెండు వారాలకు రవీంద్ర కుమార్ చేసిన పిటిషన్ ఆధారంగా  1996 మే 24న ఎఫ్ ఐ ఆర్ దాఖలు చేయమని ఢిల్లీ హైకోర్ట్ ఆదేశించడంతో పీవీని ఏ వన్ గా పేర్కొంటూ సీ బి ఐ నిందితులపై దశల వారీగా చార్జ్  షీట్లు దాఖలు చేస్తూ  పోయింది. అవిశ్వాస తీర్మానానికి వ్యతిరేకంగా నలుగురు జే ఎం ఎం ఎంపీలకి కోట్లాది రూపాయలు చెల్లించారని ఆరోపించింది.

2000 సెప్టెంబర్ 29 వ తేదీన పీవీ, బూటా సింగ్ లకు శిక్ష విధిస్తూ ప్రత్యేక కోర్టు న్యాయమూర్తి అజిత్ బరహోఖ్ చారిత్రాత్మక తీర్పు వెలువరించారు. నేరపూరిత కుట్ర, అధికార దుర్వినియోగాలకు పాల్పడ్డారని జడ్జి తీర్మానించారు.

79 సంవత్సరాల పీవీని జైలుకు తరలిస్తారని సంచలనాత్మక వార్తా కధనాలు ప్రచురించారు. తీహార్ జైలులో నెంబరు వన్ జైలులో ఏర్పాట్లను కూడా చేసినట్టు అధికారులు చెప్పారు. పీవీ కటకటాల వెనుక వున్నట్టు ఒక పత్రికలో  ఫోటో కూడా ప్రచురించారు. 

కింది కోర్టు తీర్పును పీవీ సవాలు చేస్తూ అప్పీల్ చేసుకున్నారు. ఢిల్లీ హైకోర్టు న్యాయమూర్తి ఆర్.ఎస్.సోధి కింది కోర్టు తీర్పును కొట్టేసి పీవీ, బూటా సింగ్ లకు కేసు నుంచి విముక్తి కలిగించారు.

పీవీ కేసుల గురించిన ప్రస్తావనలో రచయిత కృష్ణా రావు సీ.బి.ఐ. గురించి ఒక ఆసక్తికర వ్యాఖ్య చేశారు.

“సీ.బి.ఐ. చాలా కుట్రలు, కుహకాలు, వ్యూహ, ప్రతివ్యూహాలతో కూడిన సంస్థ. ఉత్తరాదివారయితే ఇలాంటి కేసుల్లో తిమ్మిని బమ్మి చేయగలరు. ఢిల్లీ పోలీసులతోను, న్యాయమూర్తులతోను వారికి సంబంధాలు వుంటాయి. సీ.బి.ఐ. డైరెక్టర్ విజయరామారావుకు ఆ మాయాజాలాలు అంతగా తెలియవు. సుప్రీం ఆదేశాలతో ఆయనకు ఏమి చేయాలో పాలుపోలేదు. ‘ఒక పోలీసు స్టేషన్ ఇన్స్పెక్టర్ చేయగలిగిన పని కూడా సీ.బి.ఐ. చేయడం లేదు’ అని ఒకసారి వ్యాఖ్యానించింది.

జైన్ హవాలా కేసుల్లో వివిధ పార్టీల నేతల పేర్లు బయటకు రావడంతో పీవీ రాజకీయ పరమైన ఒత్తిడికి గురయ్యారు. బీజేపీ  నాయకుడు ఎల్.కె. అద్వాని తనను నిర్దోషిగా ప్రకటించేవరకు సభలో అడుగు పెట్టాను అని ప్రకటించి లోక్ సభ సభ్యత్వానికి రాజీనామా చేశారు. శరద యాదవ్ కూడా సభ్యత్వం ఒదులు కొన్నారు. యశ్వంత్ సిన్హా బీహారు శాసన సభకు రాజీనామా చేశారు.

ఈ కేసు వల్ల జరిగే రాజకీయ నష్టం గమనించి పీవీ అనేకసార్లు విజయరామారావుతో మాట్లాడారు. కానీ కోర్టు వెంటపడుతోందని అంటూ విజయరామారావు తన నిస్సహాయత వ్యక్తం చేశారు. ఒకరోజు కాంగ్రెస్ నేత బలరాం జాఖడ్ తెలుగు మీడియాను చూసి ‘ ఆప్ కా రావ్ బర్ బాద్ కర్ దియా. హం సబ్ కో జైల్ బిజ్వానే కా కోషిష్ కియా’ ( మీ రావు మమ్మల్ని దుంప తెంచారు. మమ్మల్ని జైలుకు పంపించే ప్రయత్నం చేశారు) అని వ్యాఖ్యానించారు.  

జైన్ హవాలా కేసు దరిమిలా ప్రజాప్రయోజనాల వ్యాజ్యాల ద్వారా ఎవరినైనా బజారుకు ఈడ్వవచ్చు అన్న అన్న సంగతి తెలిసిందని రచయిత అభిప్రాయ పడ్డారు.      

కోర్టులు కేసులు నుంచి గట్టెక్కడానికి, ప్రధాని పదవిని కాపాడుకోవడానికి పూజలు చేయించాలని పీవీ మీడియా సలహాదారు పీవీఆర్ కె ప్రసాద్ సూచిస్తే పీవీ పెద్దగా నవ్వారు. ‘నాకు ప్రధాన మంత్రి పదవి ఏ పూజలు చేస్తే వచ్చిందయ్యా ? పోయే రోజు వస్తే పూజలు చేస్తే ఆగుతుందా?” అని పీవీ అన్నట్టు పీవీఆర్ కె ప్రసాద్ తన పుస్తకం ‘అసలేం జరిగిందంటే’ లో రాయడం గమనార్హం. పూజలు, యాగాలు, హోమాలు ఎన్నో చేయించి కూడా ఇందిరా గాంధి ఓడిపోయిన విషయాన్ని పీవీఆర్ కేకు గుర్తు చేశారు. 

పీవీ పూజలు చేసేవారు కాదని ఆయన సోదరుడు మనోహరరావు చెప్పారు. అయితే ఆధ్యాత్మికత మాత్రం ఆయనలో ఉండేదని ఆయన అన్నారు. కనీసం బయటకు వెళ్ళేటప్పుడు దండం పెట్టుకుని వెళ్ళిన సందర్భాలు కూడా లేవు. అయితే పూజలు, పునస్కారాలను ఆయన ఎప్పుడూ విమర్సించలేదని మనోహరరావు పేర్కొన్నారు. చంద్రస్వామితో సన్నిహిత పరిచయం ఉన్నప్పటికీ ఆయనతో ఎన్నడూ పీవీ పూజలు, యజ్ఞాలు చేయించిన దాఖలాలు లేవు. 

(ఇంకా వుంది)

విప్లవ తపస్వి పీవీ సమీక్ష ఏడో భాగం

 రాజకీయుల కోసం కోర్టుల్లో  రిట్లు వేసేవాళ్ళు రెడీగా వుంటారు   

విప్లవ తపస్వి పీవీ  సమీక్ష ఏడో భాగం 

పుస్తక రచన : శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు : సమీక్ష : భండారు శ్రీనివాసరావు

“కాలం ఉనికిని ఏర్పాటు చేస్తుంది. కాలమే దాన్ని ధ్వంసం చేస్తుంది”

1996 జులై  9 వ తేదీన లఖూ బాయ్ పాథక్ కేసులో పీవీకి సమన్లు పంపుతూ న్యూ ఢిల్లీ చీఫ్ మెట్రోపాలిటన్ మేజిస్ట్రేట్ ప్రేమ కుమార్ చేసిన వ్యాఖ్యలు ఇవి.

ఆ రోజున ఆయన  ఏ ఉద్దేశ్యంతో ఈ వ్యాఖ్యలు చేసారో తెలియదు కానీ, పీవీపై కేసులు కాలమే సృష్టించింది. మళ్ళీ ఆ కాలమే ఆ కేసులను తుత్తునియలు చేసింది.

“లఖూ బాయ్ పాథక్ సాక్ష్యంలో ఎన్నో తప్పుడుతడకలు వున్నాయి. దాన్ని నమ్మలేము.” అని 2003లో కోర్టు కొట్టివేసి పీవీని నిర్దోషిగా ప్రకటించింది. కాంగ్రెస్ నేతలు కనీసం ఆయనకు అభినందనలు కూడా తెలపడానికి ముందుకు రాలేదని కృష్ణారావు తన పుస్తకంలో రాశారు.

అంతకు ముందే సెయింట్ కిట్స్ కేసులో కూడా పీవీ నిర్దోషిగా బయట పడ్డారు.

పీవీకి శిక్ష పడిన జే.ఎం.ఎం ముడుపుల కేసు పూర్తిగా రాజకీయమైనది. 1993 లో పీవీ ప్రభుత్వం అవిశ్వాస పరీక్షలో గట్టెక్కేందుకు ముడుపులు చెల్లించారనే ఆరోపణలపై  1996 ఫిబ్రవరి  22 వ తేదీన రాష్ట్రీయ ముక్తి మోర్చా అనే సంస్థ  తరపున రవీంద్ర కుమార్ అనే వ్యక్తి పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. అవిశ్వాస పరీక్ష జరిగిన మూడేళ్ల తర్వాత, సరిగ్గా ఎన్నికలకు ముందు అతడు పిటిషన్ దాఖలు చేయడం వెనుక మతలబు లేకపోలేదు. 

ఢిల్లీలో రాజకీయ పార్టీలు వేసే ఎత్తులు పై ఎత్తులకు అనుగుణంగా కోర్టుల్లో పిటిషన్లు దాఖలు చేసే ఎన్జీవోలు, రవీంద్ర కుమార్ లాంటి వ్యక్తులు ఎప్పుడూ సిద్ధంగా వుంటారు. ఎంపీల బంగాళాల గేరేజీల్లో, మారుమూల గల్లీల్లోని కార్యకర్తల ఇళ్ళల్లో వీరి అడ్రసులు వుంటాయి. పీవీకి కోటి రూపాయలు ఇచ్చాను అని హర్షద్ మెహతా చేసిన ఆరోపణలపై తక్షణం విచారణ జరపాలని  1993లో జన హిత్ అభియాన్ అనే ఎన్జీవో సుప్రీం కోర్టులో పిటిషన్ వేసింది. 

“న్యాయ వ్యవస్థ పనిచేసే తీరు ఎలా రాజకీయమయం అయిందో దేశం గమనిస్తోంది” అని వ్యాఖ్యానిస్తూ సుప్రీం ప్రధాన న్యాయ మూర్తి జస్టిస్ ఎం. వెంకటాచలయ్య ఈ పిటిషన్ ను వెంటనే వినేందుకు నిరాకరించారు.

(ఇంకా వుంది)

డ్రెస్ మార్చుకుని రా! మంత్రిగా ప్రమాణం చేద్దువుగానీ!

  

విప్లవ తపస్వి పీవీ – రచన : శ్రీ ఏ.కృష్ణారావు 

సమీక్ష (ఆరో భాగం)- భండారు శ్రీనివాసరావు 

ఆర్ధిక సంస్కరణల అమల్లో పీవీకి నమ్మకంగా తోడ్పడిన మన్మోహన్ సింగ్ తదనంతర రాజకీయ పరిణామాల్లో, పీవీ శకం ముగిసిన చాలా కాలం తర్వాత భారత దేశానికి ప్రధాని అయ్యారు. పీవీకి మొదట్లో  స్టాప్ గ్యాప్ ప్రధాన మంత్రి అనే పేరు వచ్చినట్టే, మన్మోహన్ సింగ్ కి  కూడా తాను ప్రధానమంత్రిని అవడం అనేది చాలా యాదృచ్చికంగా జరిగిందనే అభిప్రాయం వుండేది.

మన్మోహన్ సింగ్ మాజీ ప్రధాని అయిన తర్వాత ‘Changing India’ అనే గ్రంధం రాశారు. ఆ పుస్తకం ఆవిష్కరణ కార్యక్రమంలో మాట్లాడుతూ ఆయనే ఈ విషయం వెల్లడించారు.

‘యూనివర్సిటీ గ్రాంట్స్ కమిషన్ చైర్మన్ గా వున్నప్పుడు ప్రధానమంత్రి పీవీ నుంచి ఫోన్ వచ్చింది. ‘ఎక్కడున్నారని అడిగితే ఆఫీసులో’ అని జవాబిచ్చాను. ‘అలెగ్జా౦డర్ చెప్పలేదా?’ అని పీవీ ఆరా తీస్తే, ‘చెప్పారు. కానీ నేను అంత సీరియస్ గా తీసుకోలేదని బదులిచ్చాను. 

‘లేదు. నిజంగా సీరియస్సే. నువ్వు వెంటనే వెళ్లి డ్రెస్ మార్చుకుని ప్రమాణ స్వీకారానికి రా!’ అని పీవీ ఆదేశించారు. 

‘ఆ రకంగా నేను యాదృచ్చికంగా ఆర్ధిక మంత్రిని అయ్యాను’ అని మన్మోహన్ సింగ్ చెప్పేసరికి ఇండియా ఇంటర్నేషనల్ సెంటర్ లోని సభా ప్రాంగణం నవ్వులతో మార్మోగిపోయింది అని రాసారు ఈ పుస్తక  రచయిత కృష్ణారావు.

ఆర్ధిక సంస్కరణలను అమలు చేసే విషయంలో తనకు ప్రధాని పీవీ పూర్తి స్వేచ్ఛ ఇచ్చారని చెబుతూ, ‘బడ్జెట్ ప్రవేశపెట్టాల్సివచ్చినప్పుడల్లా నేను నార్త్ బ్లాక్ కి (ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం) వెళ్ళాల్సిన అవసరం వుండేది కాదని మన్మోహన్ సింగ్ ఒక సందర్భంలో చెప్పారు.

నిజానికి ఎగుమతి సబ్సిడీ రద్దు చేయడానికి వాణిజ్యమంత్రిగా వున్న చిదంబరం వెనుకాడారు. ఎగుమతులను ప్రోత్సహించాలంటే సబ్సిడీ తప్పదనే పాత కాలం ఆలోచనలతో ఉన్న చిదంబరం తటపటాయించడంతో మన్మోహన్ సింగ్ ఆయనకు గట్టిగా చెప్పారు. ‘త్వరగా నిర్ణయించండి, రేపటికల్లా ప్రకటించాలని ప్రధాని చెప్పారు’ అనడంతో చిదంబరం ఆశ్చర్యపోయి సాయంత్రానికల్లా ప్రతిపాదనలు సిద్ధం చేశారు.

1991 జులై  13న లోకసభలో విశ్వాస తీర్మానంపై ఓటింగ్ జరగడానికి ముందు ప్రధాని పీవీ నరసింహారావు తన సంస్కరణలను బలంగా సమర్ధించుకున్నారు. ప్రసంగపాఠాన్ని పక్కనపెట్టి నలభయ్ అయిదు నిమిషాల పాటు అనర్ఘలంగా ప్రసంగించారు.

‘సర్వనాశే సముత్పన్నే అర్ధం త్యజిత పండితా’ (సర్వం నాశనం అవుతున్న తరుణంలో వివేకవంతులు కొంత త్యాగం చేసి మిగతాది నాశనం కాకుండా కాపాడుకుంటారు) అని లోకసభ సాక్షిగా దేశ ప్రజలకు స్పష్టం చేశారు.

వ్యవసాయం గురించి మాట్లాడినప్పుడల్లా పీవీలో రైతు నేపధ్యం స్పష్టంగా కనపడేది.

వ్యవసాయానికి సంబంధించి ప్రయోగాలు చేసి ప్రమాదాలను ఆహ్వానించ కూడదు అని ఆయన చెబుతుండేవారు.

‘దయచేసి పేద ప్రజలతో ప్రయోగాలు చేయకండి’ అని అంతర్జాతీయ వ్యవసాయ పరిశోధనపై 1994లో జరిగిన సంప్రదింపుల కమిటీ సమావేశంలో పీవీ కోరారు.

‘నా గ్రామంలో నా భూమిలో ప్రతి సర్వే నెంబరు గురించి నన్ను అడగండి. ఏ పరిస్థితుల్లో అది పండుతుందో, ఏ పరిస్థితుల్లో అది పండేందుకు నిరాకరిస్తుందో నేను చూశాను. అది కేవలం మట్టి నేలే కదా, దానితో మీరేమి చేసినా పండుతుంది అని అనుకోకండి. ఫ్యాక్టరీలో ఉత్పత్తి జరిగినట్టు జరుగుతుందని అనుకోకండి. దానికి ప్రాణం వున్నది. దాన్ని పసిపాపలా చూసుకోవాలి. అమ్మలా దాన్ని కాపాడుకోవాలి’ అని పీవీ చెప్పారు.

చరిత్రలో ఒక్కో వ్యక్తి అవసరం ఒక్కో రకంగా వుంటుంది. దేశంలోని ఆర్ధిక, సామాజిక పరిస్థితులను సమూలంగా మార్చేందుకు ప్రయత్నించిన పీవీ నరసింహారావు చారిత్రక పాత్రను కూడా ఇదే విధంగా అవగాహన చేసుకోవాలని ఈ పుస్తక రచయిత కృష్ణారావు అభిప్రాయపడ్డారు.

(ఇంకా వుంది)

విప్లవ తపస్వి పీవీ – సమీక్ష (ఐదో భాగం)- భండారు శ్రీనివాసరావు

 

రెండు ఉద్యోగాలు పోగొట్టుకున్న పీవీ నరసింహారావు  

“ఆయనదొక రికార్డు కాని విజయవంతమైన చరిత్ర” అని ప్రపంచ ఆర్ధిక వేదిక అధ్యక్షుడు క్లాస్ స్క్వాబ్ పీవీని బాహాటంగా ప్రశంసించారు.

పీవీ ప్రధాని పదవి నుంచి దిగిపోయాక మూడేళ్ళకు ఢిల్లీలో జరిగిన కార్యక్రమంలో జే ఆర్ డి టాటా స్మారకోపన్యాసం చేస్తూ పీవీ ఓ ఆసక్తికరమైన వ్యాఖ్య చేశారు.

“సోషలిస్ట్ కార్యక్రమాన్ని (భూసంస్కరణలను) అమలుచేసే  క్రమంలో నేను ఒక ఉద్యోగాన్ని(ముఖ్యమంత్రి పదవి)పోగొట్టుకున్నాను. సోషలిస్ట్ క్రమం తర్వాత ఉదారీకరణను అమలు చేసే క్రమంలో మరో ఉద్యోగాన్ని(ప్రధాన మంత్రి పదవి) పోగొట్టుకున్నాను”

రాజీవ్ హత్య తరువాత కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ పార్టీ నేతగా ఎన్నికైన పిదప పీవీ నరసింహారావు అప్పటి క్యాబినెట్ సెక్రెటరీ నరేష్ చంద్ర ఇతర ఆర్ధిక శాఖ అధికారులను పిలిచి చర్చించారు. దేశ ఆర్ధిక పరిస్థితి చాలా ఘోరంగా వుందని వారు వివరించారు. ఆర్ధిక మంత్రిగా రాజకీయ నాయకుడిని కాకుండా ఒక ఆర్ధిక వేత్తను నియమించాలని ఆయన అప్పుడే నిర్ణయించుకున్నారు.

పీసీ అలగ్జాండర్ (ఇందిరాగాంధి ప్రిన్సిపల్ సెక్రెటరి) సలహా మేరకు ఆర్.బి.ఐ. మాజీ గవర్నర్ ఐ.జి.పటేల్ పేరును  పరిశీలించారు. ఆయన విముఖత చూపడంతో మన్మోహన్ సింగ్ ని ఎంపిక చేశారు.

1991 జూన్  21 శుక్రవారం నాడు పీవీ ప్రధానిగా పదవీ స్వీకార ప్రమాణం చేశారు. తర్వాత రెండు రోజులకే జాతినుద్దేశించి ప్రసంగిస్తూ ఆర్ధిక సంస్కరణల ఆవశ్యకతను వివరించారు. అప్పటికి ఆర్ధిక మంత్రిగా మన్మోహన్ సింగ్ ప్రమాణం స్వీకరించి ఇరవై నాలుగు  గంటలే అయింది.  తర్వాత మూడు రోజులకు మన్మోహన్ సింగ్ ఆయన్ని కలుసుకున్నారు. దేశం ప్రస్తుతం ఎదుర్కుంటున్న దుర్భర ఆర్ధిక స్థితి నుంచి గట్టెక్కాలంటే 500 కోట్ల డాలర్లు, హీన పక్షం  200 కోట్ల డాలర్ల రుణం ఐ.ఎం.ఎఫ్. నుంచి తీసుకోక తప్పదని మన్మోహన్ ప్రధానితో చెప్పారు.  పీవీ చిరునవ్వు నవ్వి ‘నాకు తెలుసు. అలాగే కానివ్వండి’ అంటే ఆర్ధిక మంత్రి ఆశ్చర్యపోయారట. అక్కడికక్కడే ప్రధాని అనుమతి లభించడంతో మన్మోహన్ నేరుగా తన కార్యాలయానికి వెళ్లి, అప్పటికప్పుడే రుణం అభ్యర్ధిస్తూ ఐ.ఎం.ఎఫ్. కు లేఖ రాశారు. రూపాయి మారకం రేటు తగ్గింపు, ఎగుమతి సబ్సిడీల కోత, పారిశ్రామిక లైసెన్సుల రద్దు వంటి నిర్ణయాలను త్వరితగతిన తీసుకున్నారు. నలభయ్ ఏళ్ళుగా అమల్లో వున్న లైసెన్స్ రాజ్ వ్యవస్థను ఎనిమిది గంటల్లో రద్దు చేశారని, ఈ నిర్ణయాలకు ముందు, జనతా దళ్ నేత చంద్రశేఖర్, బీజేపీ నాయకుడు అద్వాని, సీపీఎం నేత హరికిషన్ సింగ్ సూర్జిత్ వంటి వారితో ప్రధాని ఆంతరంగిక చర్చలు జరిపారని, అందువల్లే తర్వాత జరిగిన అఖిలపక్ష సమావేశంలో ఎలాంటి రణగొణ ధ్వనులు వినిపించలేదని, ఇదంతా పీవీ వ్యూహ రచన అని రచయిత వివరించారు.

1991 జులై మూడో తేదీ రాత్రి మన్మోహన్ సింగ్, చిదంబరం, మాంటెక్ సింగ్ ఆహ్లూ వాలియా ప్రధాని నివాసానికి వెళ్ళారు.  అప్పుడే స్నానం చేసి వచ్చి ఫ్రెష్ గా కనిపిస్తున్న పీవీకి తమ ప్రతిపాదనలు వివరించారు. నిజానికి ఇవన్నీ ఆయన పనుపునే తయారైనవి. అయినా పీవీ గుంభనగా మన్మోహన్ సింగ్ వైపు చూసి ‘వీటికి మీరు అంగీకరిస్తున్నారా?’ అని అడిగారు. మన్మోహన్ తల పంకించారు. ‘అయితే సంతకం చేయండి’ అని పీవీ అన్నారు. మన్మోహన్ సంతకం చేయగానే దానికింద పీవీ తన సంతకం  పెట్టారు.

ప్రభుత్వంలో ఒక నిర్ణయం తీసుకోవాలంటే ఒక్కోసారి కొన్ని నెలలు, సంవత్సరాలు పడతాయి. కానీ ఈ నలుగురూ కలిసి అతి వేగంతో తీసుకున్న నిర్ణయాలు విప్లవాత్మమైనవి అని చెప్పక తప్పదని రచయిత కృష్ణారావు పేర్కొన్నారు.

(ఇంకా వుంది)               

విప్లవ తపస్వి పీవీ – సమీక్ష (నాలుగో భాగం) : భండారు శ్రీనివాసరావు

 

1992 లోనే దేశంలో మొదటి ప్రైవేట్ టీవీ ఛానల్ జీ టీవీ ప్రసారాలు ప్రారంభించింది. తొలి ప్రైవేట్  ఎయిర్ లైన్స్ ‘ఈస్ట్ వెస్ట్ ఎయిర్ లైన్స్ ఎయిర్ వేస్ తన సర్వీసులు మొదలుపెట్టింది.  టెలికాం విప్లవం కూడా పీవీ హయాంలోనే మొదలైంది. 1995 జులైలో దేశంలో మొట్టమొదటి మొబైల్ టెలిఫోన్ కాల్ అప్పటి టెలికాం మంత్రి సుఖ్ రాం, పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి జ్యోతి బసుల మధ్యన సాగింది. అదే ఏడాది ఆగస్టు పదిహేనవ తేదీ నుంచి మొబైల్ ఇంటర్నెట్ సేవలు దేశంలో మొదలయ్యాయి.

పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఉపాధి కల్పనకు ప్రధానమంత్రి రోజ్ గార్ యోజనను ప్రధాని పీవీ ప్రవేశపెట్టారు. అప్పటివరకు దేశంలో యాభయ్ జిల్లాలలో అమలవుతున్న డ్వాక్రా పధకాన్ని పీవీ దేశమంతటికీ విస్తరించారు.

ఇలా ఒకటీ రెండూ కాదు, వందలాది కీలక నిర్ణయాలు అన్ని రంగాల్లో తీసుకున్నారు. ఆహార ధాన్యాల రవాణాపై ఆంక్షలు ఎత్తి వేశారు. మండల కమిషన్ సిఫారసుల ఆధారంగా చేపట్టిన వెనుకబడిన తరగతుల రిజర్వేషన్లు పీవీ హయాంలోనే పూర్తిగా అమలయ్యాయి.

ఆర్ధిక సంస్కరణల ఆద్యుడు అని పేరు తెచ్చుకున్న పీవీ, ఆ సంస్కరణలు   సామాజిక ఉద్వేగాలకు దారితీయరాదని పీవీ అనేక సార్లు చెప్పేవారు. ఇప్పుడు అనేకమంది రాజకీయ నాయకులు తమ ప్రసంగాలలో ప్రస్తావిస్తున్న అభివృద్ధిలో అందరికీ భాగస్వామ్యం (Inclusive Growth), స్థిరమైన అభివృద్ధి (Sustainable Development) వంటి పదాలు అప్పుడే జనించాయి. 

ఆర్ధిక సంస్కరణలు పటిష్టంగా అమలు జరగాలంటే ప్రజల భాగస్వామ్యం, అంగీకారం అవసరమని పీవీ అభిప్రాయపడేవారు. ప్రాచీన భారతీయ ఆలోచనావిధానంలో మనిషి ఆధ్యాత్మిక బలాన్ని సంతరించుకోవడానికి సూచించిన ఉదాహరణను ఆయన పేర్కొనేవారు. “ఇప్పుడిప్పుడే పెరుగుతున్న మొక్కను దారిన పోయే మేక పిల్ల సయితం పెరుక్కుని తినగలదు. కానీ అదే మొక్క పెరిగి బలమైన కాండంగా, మహా వృక్షంగా మారితే ఏనుగును కూడా దానికి కట్టి పడేయగలం” అని పీవీ చెప్పేవారు.

ఆర్ధిక సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టే ముందే పీవీ చాలా పెద్ద కసరత్తే చేశారు.

ఆ వివరాలన్నింటినీ  రచయిత శ్రీ కృష్ణారావు ఈ పుస్తకం తొలి అధ్యాయాల్లోనే తెలియచెప్పే ప్రయత్నం చేశారు. వాటిని గురించి మరోమారు.

(ఇంకావుంది)  .      

విప్లవ తపస్వి పీవీ : సమీక్ష (మూడో భాగం)

 

పీవీ గారి మల్లే రచయిత కృష్ణారావు గారికి కూడా తెలుగు భాషపై మంచి పట్టున్న సంగతి ఈ పుస్తకం చదివితే తెలుస్తుంది. అక్కడక్కడా,సందర్భోచితంగా పాత కవుల పద్యాలను ఉటంకించడం ఇందులో కనబడుతుంది.

‘తనపై వచ్చిన ఆరోపణలను పీవీ ఎప్పుడూ పెద్దగా లెక్క చేయలేదు. రాజకీయాల్లో మనకు సరైనది అనిపించినవి న్యాయ వ్యవస్థ సరైనవి అనుకోకపోవచ్చు కదా!’ అనేవారు.

తనకు గుర్తింపు రాకపోయినా తన కర్తవ్యాన్ని నేరవేర్చాలనుకున్నారు.

‘ఏ గతి రచించిరేని సమకాలమువారలు మెచ్చరే కదా!’ అని చేమకూర వెంకట కవి విజయ విలాసంలో అన్న మాటలు ఆయనకు బాగా తెలుసు. ఒక స్తిత ప్రజ్ఞుడిలా తనకు సరైందనిపించినది అమలు చేస్తూ వెళ్ళారు.

“పదవ లోకసభ విశిష్టమైనది. అది ఎన్నాళ్ళో సాగదని అనుకున్నారు. నెలలోపే పడిపోతుందనుకున్నారు. నన్ను మధ్యలో ఖాళీ భర్తీ చేయడం కోసం తాత్కాలికంగా నియమించిన ప్రధాని అన్నారు. కానీ నేను అయిదేళ్ళ పాటు ఆ ఖాళీని పూరించాను. మూడు అవిశ్వాస తీర్మానాలను ఎదుర్కున్నా చెక్కు చెదరకుండా వున్నాను. కనపడని స్నేహితుల వల్ల అది సాధ్యపడింది.” అని పీవీ 1996 మార్చి  12వ తేదీన లోకసభ చివరి రోజున అన్నారని రచయిత రాశారు.

(కనపడని స్నేహితుల వల్ల తన ప్రభుత్వం నిలబడగలిగింది అని పీవీ లోక సభ సాక్షిగా చేసిన ప్రకటన ఆసక్తికరం. కానీ ఆ స్నేహితులు ఎవరన్నది కృష్ణారావు గారు పాఠకుల ఊహకే వదిలేశారు. కనీసం ఈ తరం వారికోసం అయినా కొంచెం వివరంగా రాసివుండాల్సిందేమో!)

జెఎంఎం కేసులో ముడుపులు చెల్లించి ఎంపీలను కొనుగోలు చేశారన్నఅభియోగాలు ఎదుర్కున్నప్పటికీ పీవీపై ఎలాంటి అవినీతి ఆరోపణలు వ్యక్తిగతంగా రాలేదు. ‘నా వరకు మాత్రం నేను డబ్బు ముట్టుకోలేదు. కానీ పార్టీ నడపాలంటే, ఎన్నికల్లో గెలవాలంటే డబ్బు కావాలి కదా! వాటి బాధ్యతలు వేరొకరికి అప్పచెప్పేవాడిని’ అన్నారు పీవీ ఒకసారి నాతొ. అవిశ్వాస తీర్మానం విషయంలో ఇక ఆయన అభిప్రాయం తెలుసుకోవడానికి నేను ప్రయత్నించలేదని రాశారు రచయిత. (ఇంకా వుంది)

దైవేచ్చ

 

మా ఇంటి నుంచి నాలుగు అడుగులు నడిచి మెయిన్ రోడ్డు దాటితే ఫుట్ పాత్ మీద వుంటుంది ఆ పూల దుకాణం. వెనుకటి రోజుల్లో నేను మా ఆవిడతో కలిసి అప్పుడప్పుడూ  వెడుతూ ఉండేవాడిని. మూరలు మూరలు పూల దండలు కొంటుంటే ఆ పూలమ్మి ఎందుకో ముసిముసి నవ్వులు నవ్వేది. ఆ పూలన్నీ మా ఇంట్లో కొలువు తీరిన ముక్కోటి దేవతల ప్రీత్యర్ధం అని తెలియక కాబోలు.

ఏడాదిన్నరగా అటు వైపు వెళ్ళే పనే పడలేదు. మా  పిల్లలే  వాళ్ళతో మాట్లాడి ఇంటికే పూలు తెచ్చి ఇచ్చే నెలసరి వాడకం ఏర్పాటు చేశారు.

చనిపోయిన మనిషి ఫొటోకు దండ వేసి, దీపం వెలిగించవచ్చా అనే శషభిష నేను పెట్టుకోలేదు. అది పిల్లల ఇష్టం. అలా చేయాలని వాళ్లకి  అనిపించింది, చేస్తున్నారు. నేను కలగచేసుకునే వ్యవహారం కాదు. కానీ ఒక్కోసారి పూలమ్మికి వీలుపడక పూలు తెచ్చి ఇచ్చేవాళ్ళు కాదు. అందుకని నేను వాళ్ళ ఫోన్ నెంబరు తీసిపెట్టుకున్నాను. ఈరోజు భోగి. రేపు పండగ. వాచ్ మన్ ఊరుకి పొతే పూలు తెచ్చేవాళ్ళు వుండరు. ఇంట్లో ఖాళీగా వున్నాను కనుక నాలుగు అడుగులు వేస్తె పోలా అని బయలుదేరాను. పూల పొట్లం తీసుకుని తిరిగివస్తుంటే ‘నమస్కారం శ్రీనివాసరావు గారూ’ అంటూ ఎవరో పిలిచినట్టు అనిపించింది. వెనక్కి తిరిగి చూస్తే పూలు కొనడానికి వచ్చిన ఒక వ్యక్తి హడావిడిగా నా వైపు వచ్చారు. ‘ఎలా వున్నారు. రోజు మీవి చదువుతుంటాను. ఈ మధ్య మీరు టీవీల్లో రావడం లేదు’ షరా మామూలు ప్రశ్నలే. టీవీలకి పోకపోవడానికి కారణం ఏడాది క్రితం మా ఆవిడ మరణం అని చెప్పగానే ఆయన నివ్వెర పోయారు. చాలాసేపు మాట్లాడారు. పిల్లలతో బయటకు  వచ్చినట్టున్నారు. వాళ్లకి నేను పలానా అంకుల్ అని పరిచయం చేశారు. Ramnath  Kampamalla  కంప్యూటర్ కంపెనీలో పనిచేస్తున్నారట.  శివ రాచర్ల బాగా పరిచయం అని చెప్పారు. తన ఇద్దరు పిల్లలతో కలిసి నాతొ ఫోటో దిగారు. వాట్స్ అప్ లో పంపారు కూడా. సంతోషం అనిపించింది.

కరోనా కాలంలో,  కాలం స్తబ్దుగా గడవడం అందరికీ అనుభవమే. నేడు నిన్నటిలాగా, రేపు నేటి మాదిరిగా ఎలాంటి మార్పు లేకుండా సమయం గడిచిపోతున్నప్పుడు ఏదో ఒక సందర్భం, ఒక సన్నివేశం, ఒక సంఘటన, ఒక కలయిక  మనకి ఒకింత ఊరట కలిగిస్తాయి. పర్వాలేదు, మనం ఒంటరి కాదు అనే స్వాంతన కలిగిస్తాయి.

ధాంక్స్ Ramnath  Kampamalla గారూ.

(13-01-2021)

ఉండవల్లి చెప్పిన సుడిగుండాల కధ - భండారు శ్రీనివాసరావు

 

స్వామి వివేకానంద జయంతిని పురస్కరించుకుని మాజీ పార్లమెంటు సభ్యుడు,తెలుగునాట సుబ్రమణ్యస్వామి అయిన శ్రీ ఉండవల్లి అరుణ్ కుమార్ రాజమండ్రి విలేకరులతో ప్రసంగించారు.

మాట్లాడుతున్నట్టు,ముచ్చట్లు చెబుతున్నట్టు గంటకు పైగా సాగినట్టు అనిపించిన ఈ ప్రసంగాన్ని చేటలో వేసి చెరిగి,రాజకీయాలను వడబోసిచూస్తే మాత్రం అందులో కొన్ని ఆధ్యాత్మిక ఛాయలు గోచరిస్తాయి. కానీ ఉండవల్లి ఏమి మాట్లాడినా రాజకీయ రంగు కనబడకుండా వుండడం అతి కష్టం. ఒక జాతీయ పార్టీని మనసులో పెట్టుకుని నర్మగర్భంగా విమర్శలు చేస్తూ పోయినా,చివరికి ఆ పార్టీని, ఆ పార్టీ అధినాయకుడిని పేరు పెట్టే మాట్లాడారు.

ఎప్పుడైతే రాజకీయం రంగప్రవేశం చేస్తుందో ఇక ఆ చెప్పిన దానికి రంగులు మారిపోతాయి.

అయితే,రాజకీయ పార్టీలకి,వాటికి వత్తాసు పలికే మీడియాకు ఉండవల్లితో ఒక వెసులుబాటు వుంది. ఆయన అన్ని పార్టీలని తెగిడేస్తారు. ఆ నోటితోనే అన్ని పార్టీలని పొగిడేస్తారు. కాబట్టి ఆయన ప్రసంగాన్ని ముక్కలు ముక్కలు చేసి ఎవరికి కావాల్సిన ముక్కను వాళ్ళు ప్రసారం చేసుకోవచ్చు. నిన్న కొన్ని టీవీల్లో అరుణ్ కుమార్ ప్రెస్ మీట్ చూసిన వారికి ఈ విషయం బాగా అర్ధం అయ్యేవుంటుంది.

అతి తీవ్రమైన రాజకీయ వ్యాఖ్యలు మినహాయిస్తే ఆయన చెప్పిన కొన్ని విషయాలు ఆసక్తికరంగా అనిపించాయి.

వివేకానందుడి బోధనలు కూర్చిన “Selected works of Swami Vivekananda” అనే గ్రంధంతో పాటు మరికొన్ని పుస్తకాలను దగ్గర పెట్టుకుని తాను చెప్పే విషయం ఏ పేజీలో వుందో ఆ పేజీ నెంబరుతో సహా పేర్కొంటూ ఆయన తన ప్రసంగం కొనసాగించడం ఒక విశేషం.

నేను విన్నంత వరకు ఆయన చెప్పిన విషయాలను సంక్షిప్తంగా తెలియచేసే ప్రయత్నం చేస్తాను. వింటూ నోట్ చేసుకున్న సంగతులు కనుక పొరబాట్లు దొర్లితే దానికి నాదే బాధ్యత. ఉండవల్లి వారిది కాదు. కొన్ని ఆయన మాటల్లోనే:

“కాశ్మీర్ లో ఖీర్ (క్షీర్ ) భవానీ దేవాలయానికి స్వామి వివేకానంద వెళ్ళారు. (ఎప్పుడో వందేళ్ళ క్రితం నాటి మాట). అక్కడి దేవతా విగ్రహాన్ని తురుష్కులు పాడు చేశారు. జగన్మాత విగ్రహం అలాంటి దుస్థితిలో వుండడం చూసి వివేకానందుడికి తట్టుకోలేని బాధ,పట్టరాని కోపం కలిగాయట. “ఇలాంటి పనిచేసిన వారిని...” అని భావోద్వేగంతో తల్లడిల్లుతుంటే భవానీ మాత పలుకులు ఆయన చెవికి సోకాయి. “నువ్వు నన్ను కాపాడతావా లేక నేను నిన్ను కాపాడుతానా? ఏమి మాట్లాడుతున్నావు?” (పేజీ 130)

“దేశానికి ‘హిందుత్వ’నినాదాన్ని ప్రసాదించిన వీర సావర్కార్ కి దేవుడు అంటే నమ్మకం లేదు. ఆయన నాస్తికుడు. ఇంకో విచిత్రం ఏమిటంటే జిన్నా మూల పురుషులు హిందువులు. వాళ్ళ తాతగారు రాజపుట్. చేపల వ్యాపారం చేస్తాడని కులం నుంచి వెలి వేస్తె ముస్లిములు దగ్గరకు తీశారు. పేదవాడిని కులంపేరుతో దూరం చేసుకుంటే బ్రహ్మం అనే పేరు కలిగిన హిందువు అబ్రహాం అవుతాడు,ఇబ్రహీం అవుతాడు. మతాల మార్పిళ్లు ఆగాలంటే ముందు హిందూ మతంలో వున్న ఈ అవలక్షణాన్ని సరిచేసుకోవాలి.”

వివేకానందుడు ఇదే చెప్పాడు.

“పరమత సహనం అనేది మంచి మాట కాదు. మనం ఎవరం వారిపట్ల సహనం చూపించడానికి. నిజానికి అది దైవ దూషణ కిందికి వస్తుంది. మరో దేవుడిని కించపరచడమే. పరమతాన్ని ఒప్పుకోవాలి. నేను అన్ని మతాలను ఒప్పుకుంటున్నాను. క్రైస్తవులతో కలిసి వారి చర్చికి వెళ్లి వాళ్ళు ఎలా ప్రార్థన చేస్తే నేనూ అలా చేస్తాను. ముస్లిములతో కలిసి మసీదుకు వెళ్లి వారు ఎలా నమాజు చేస్తే నేనూ అలాగే చేస్తాను. అలాగే బౌద్ద ఆరామాలలో” (పేజీ 374)

మత మార్పిడులకు ప్రధాన కారణం అస్పృశ్యత అని అంటూ ఉండవల్లి ఓ ఉదాహరణ చెప్పారు.

“పూర్వ కాలంలో తెల్లవాళ్లు మనని పాలించేటప్పుడు వారికి సంఘంలో చాలా గౌరవం వుండేది. పల్లెటూళ్ళలో అంటరానివారిని దూరంగా పెడతారు. వారికి గ్రామ కారణం,మునసబు వీరే పెద్దలు. అలాంటివాళ్ళు కూడా తెల్ల దొర రాగానే లేచి నిలబడి మర్యాద చేయడం వీరు గమనించిన తర్వాత ఆ తెల్లదొర మన మునసబు, కరణాలకంటే గొప్పవాడనే అభిప్రాయం వారికి కలుగుతుంది. అంత గొప్ప తెల్లదొర నేరుగా తమ గూడేనికి వచ్చి తమను గుండెలకు హత్తుకుని మనందరం ఒకటే అని చర్చికి తీసుకుపోతే మతం మారకుండా ఎలా ఉంటాడు. వాడు మారుతున్నాడని గుండెలు బాదుకుంటే ప్రయోజనం ఏమిటి? హిందువులు తమలోని అన్ని కులాల వారినీ సమానంగా అక్కున చేర్చుకుని వుంటే ఈ దుస్థితి దాపురించేది కాదు”

వై.ఎస్. గురించి కూడా ఉండవల్లి ఓ జ్ఞాపకాన్ని మననం చేసుకున్నారు.

“వై.ఎస్.ఆర్. కి మత పట్టింపులు లేవు. ఒకసారి అన్నవరం దేవస్థానంలో చక్కగా కూర్చుని చాలాసేపు వ్రతం చేశారు. నేను దూరంగా నిలబడి వుంటే, ‘నువ్వేం బ్రాహ్మడివయ్యా వచ్చి కూర్చో’ అని పిలిచారు.

“ఇక ఆయన బాబాయి సుబ్బారెడ్డి గారెని మించిన హిందువు లేడు. గ్రహణ కాలం పూర్తయిన తర్వాత కానీ వాళ్లింట్లో వంటలు వండరు. అంత నిష్టగా వుంటారు. సుబ్బారెడ్డి గారి భార్య పొద్దున్నే నల్లావుకి (కపిల గోవు) దణ్ణం పెట్టుకొని కానీ ఏ పనీ చేయరు”

“ప్రపంచంలోని మిలిటరీ అంతా తెచ్చినా మన దేశంలో గుళ్ళకి కాపలా పెట్టడం సాధ్యం కాదు. ఇక్కడి నుంచి మా ఇంటికి అయిదు నిమిషాల నడక. ఈ కొద్ది దూరంలోనే నాలుగు దేవాలయాలు వున్నాయి. అయితే మన పోలీసులు కడు సమర్ధులు. వాళ్ళని స్వేచ్ఛగా వదిలేస్తే ఇరవై నాలుగు గంటల్లో దోషులని పట్టుకుంటారు. దొరికినవాళ్ళు వైసీపీ అని టీడీపీ, టీడీపీ వాళ్ళు అని వైసీపీ పేచీలు పెట్టకూడదు. అలా అయితేనే మళ్ళీ ఇలాంటి సంఘటనలు జరగవు. అసలు రామతీర్ధం వంటి సంఘటనలతో ఏ పార్టీకి సంబంధం లేదనేది నా నమ్మకం. అధికారంలో వున్న వైసీపీ అసలు చేయదు. కాకపొతే ఇలాంటివి జరిగినప్పుడు అన్ని పార్టీలు తమ స్వలాభం కోసం ప్రకటనలు చేస్తుంటాయి. వీటికి అసలు కారణం ఆకతాయి మనుషులు. వారికి ఏదో చేసి దానితో ఏదో చేయగలిగాం అని సంతోషపడుతుంటారు. సుడిగుండాలు సినిమా జ్ఞాపకం వుంది కదా! ఒక చిన్న పిల్లవాడిని ఒక యువ జంట అకారణంగా హత్య చేస్తుంది. కోర్టులో అదే చెబుతారు. అసలా పిల్లవాడు ఎవడో తమకు తెలియదు అని,సరదాకోసం ఈ పని చేసాం అని.”

“సత్య కామ జాబాలికి తండ్రి ఎవరో తెలియదు. తల్లి ఎవరి ఇంట్లోనో దాసిగా వున్నప్పుడు అనేకమందికి పరిచర్యలు చేసేది. ఆ సమయంలో కడుపున పడ్డ వాడు యితడు. గౌతముడి వద్ద శిష్యుడిగా చేరడానికి వెళ్ళినప్పుడు ఆయన ఇతడి కుల గోత్రాలను ఆరా తీస్తాడు. నాకు నా తల్లి చెప్పిన ప్రకారం నా తండ్రి ఎవరో నాకు తెలియదు. నా పుట్టుక ఇది అని ఆ కుర్రవాడు చెబుతాడు. గౌతముడు అతడి నిజాయితీని మెచ్చుకుని ‘కఠోరమైన నిజాలను చెప్పే శక్తి ఒక్క బ్రాహ్మణుడికి మాత్రమే ఉంటుందని అతడిని శిష్యుడిగా స్వీకరిస్తాడు.”

ఉండవల్లి చెప్పిన మాటల్లో ఒక జాతీయ పార్టీకి తీవ్ర అభ్యంతరకరమైన అంశాలు వున్నాయి. కావాలనే వాటి ప్రస్తావన తీసుకు రావడం లేదు. (13-01-2021)

విప్లవ తపస్వి పీవీ : సమీక్ష (రెండో భాగం)

 విప్లవ తపస్వి పీవీ – రచయిత శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు

సమీక్ష: భండారు శ్రీనివాసరావు

ఏమిటీ విరోధాభాసం? విప్లవానికి, తపస్సుకు ఎక్కడ పొంతన? రచయిత కృష్ణారావు గారు ఈ పుస్తకానికి ఎందుకిలా పేరు పెట్టినట్టు?

చేతికి అందగానే సహజంగా కలిగే సందేహాలు ఇవి.

203వ పేజీలో వీటికి సమాధానం దొరుకుతుంది.

1972 ఆగస్టు 15, భారతదేశానికి స్వాతంత్రం వచ్చి పాతికేళ్ళు. దేశమంతటా రజతోత్సవ సంబరాలు. ఆ రోజు ఆంధ్రప్రదేశ్ అసెంబ్లీని అర్ధరాత్రి సమావేశ పరిచారు. ముఖ్యమంత్రి శ్రీ పీవీ నరసింహారావు ప్రసంగించారు.

“ఆ నిద్రాణ నిశీధిని మానిసి మేల్కాంచినాడు

ఒళ్ళు విరిచి, కళ్ళు తెరిచి ఓహో అని లేచినాడు

కటిక చీకటుల చిమ్మెడు కారడివిని పయనించు

నిజ జఠరాగ్ని జ్వాలలు నింగినంత లేపినాడు”

ముఖ్యమంత్రి నోట ఈ కవితాగానం సుదీర్ఘంగా సాగిపోయింది.

‘అర్ధరాత్రి స్వాతంత్రం వచ్చినప్పుడు లేచిన భారతీయుడి హృదయగానం.

ఆ మేల్కొన్న మనిషి ఎవ్వరు?

ఆయనే వివరించారు.

“యుగయుగాల అన్యాయం నగుమోముల దిగమ్రింగగ

సంధ్యారుణ రౌద్ర క్షితిజ ముఖుడై చెలంగినాడు.

వాడొక విప్లవ తపస్వి”

అంటే ఒక రకంగా ఈ పుస్తకానికి పెట్టే పేరును పీవీ గారే స్వయంగా ముందుగానే సూచించారనుకోవాలి.

‘ఎక్కడ విప్లవం? ఎక్కడ తపస్సు? విప్లవ తపస్వి అనేదే ఒక విరోధాభాస. అది పీవీకే సాధ్యం’ అంటారు రచయిత.

ఆ సామాన్యుడిది ‘మోడువడిన కాయం. బువ్వకు నోచని జనగణముల వెతల బరువు మోసినాడు’ అని పీవీ ఆ కవితలో పేర్కొన్నారు.

దేశ విభజననూ పీవీ విమర్శించారు.

“పావు శతాబ్ధము పొడుగున పాలకులు,అర్భకులు మధ్య

విభజన వికృతమై పోవగ,బావురుమనే జీవితాలు

అటు సమృద్ధి, ఇటు దైన్యము

అటు పెంపు, ఇటు హైన్యము

ఒకరు మింటికెగర, అసంఖ్యాకులింకిరి భూతలమున

ధర్మకర్తలే ధనకర్తలుగా మారిపోయినారు”

ఈ కవిత పీవీ రాసారు అనే నిజం తెలియని వారు దీన్నిచదివితే ఇది తప్పకుండా ఎవరో విప్లవకవి రాసిన గీతం అని పొరబడే అవకాశం వుంది.

ఒక ముఖ్యమంత్రిగా ఉంటూ ఇటువంటి విమర్శలను, అదీ శాసన సభలో చేయడానికి ఎంత ధైర్యం కావాలి?

‘పీవీ నరసింహారావుకు పాండిత్యం, భాషాపరిజ్ఞానంతో పాటు చైతన్యవంతమైన, కవికి అవసరమైన భావోద్వేగాలున్నాయని ఈ ఒక్క కవిత చదివితే అర్ధం అవుతుందని, బహుశా ఈ భావోద్వేగాలతోనే భూసంస్కరణలు ప్రవేశపెట్టినందుకే ముఖ్యమంత్రి పదవి కోల్పోయినట్టు అనిపిస్తుంద’ని రచయిత రాసారు.

చాలా కాలం తర్వాత, ప్రధాన మంత్రి అయిన తర్వాత పీవీకి ఈ కవిత సంగతి గుర్తుకు వచ్చినట్టుంది.

అప్పుడు అసెంబ్లీలో పనిచేస్తున్న శ్రీ కేశవరావు (కలం పేరు నగ్నముని. దిగంబర కవులలో ఒకరు)కు ఢిల్లీలోని ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం నుంచి ఫోన్ వచ్చింది.

“1972 ఆగస్టు 15 వ తేదీ అర్ధరాత్రి పీవీ గారు చదివిన కవిత కాపీ దొరుకుతుందా ?” అని పీఎం ఓ.ఎస్.డి. శ్రీ ఏ.వీ.ఆర్. కృష్ణ మూర్తి అడిగారు. నగ్నముని అసెంబ్లీ రికార్డులు అన్నీ వెతికారు. కానీ దొరకలేదు. చివరకు ఆ రోజుల్లో వచ్చే ఆంధ్ర జనత పత్రికలో ఈ కాపీ సంపాదించి పీవీకి పంపారు. ఈ విషయం నగ్నముని తనతో చెప్పినట్టు రచయిత శ్రీ కృష్ణారావు రాసారు.

(ఇంకా వుంది)

విప్లవ తపస్వి పీవీ : రచన: శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు

 

ఒక రోజు ఢిల్లీలోని మయూర్ విహార్ లో ఎల్ ఐ సీ పాలసీ కట్టేందుకు ఈ పుస్తక రచయిత శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు క్యూలో నిలబడి వుండగా పీవీ గారి నుంచి ఫోన్ వచ్చింది.

‘కృష్ణారావ్ నీతో పనిపడింది వస్తావా’ అంటున్నారు మాజీ ప్రధాని పీవీ.

ఆయన పనులు పూర్తిచేసుకుని, ఇంటికి వెళ్లి భోజనం చేసి ఆ తర్వాత మోతీలాల్ మార్గ్ లోని పీవీగారి నివాసానికి వెళ్లారు కృష్ణారావు.

ఆయన్ని చూస్తూనే పీవీ ఇలా అడిగారు, “నా వద్ద పాత పత్రికల పీ డీ ఎఫ్ కాపీలు వున్నాయి. వాటిని ఓసీఆర్ (Optical Character Recognition) చేసి టెక్స్ట్ గా మార్చి ఎడిటింగ్ చేసుకోవచ్చా.”

“నాకు తెలిసింది చెప్పాను. దానికే పీవీ ఎంతో సంతోషపడ్డారు. వెరీ గుడ్ అని మెచ్చుకున్నారు” అని గుర్తుచేసుకున్నారు కృష్ణారావు.

ఒకప్పుడు ఒంటిచేత్తో దేశాన్ని పాలించిన మనిషి. కంటిచూపుతో రాజకీయాలను శాసించిన మనిషి. అలాంటి వారు పదవి నుంచి దిగిపోయిన తర్వాత కూడా కాకితో కబురు చేస్తే చాలు, అటువంటి పనుల్లో నిష్ణాతులైన వాళ్ళు ఎగురుకుంటూ వచ్చి అడిగిన పనులు వెంటనే చేసి పెడతారు. అయినా ఆయన ఆ అవకాశాలను వాడుకోకుండా తనకు పరిచయస్తుడైన ఓ పత్రికా విలేకరి సాయం కోరారు. ఇది ఆయన వ్యక్తిత్వశోభకు గీటురాయి అని చెప్పడానికి, ఒకప్పుడు దేశానికి అయిదేళ్లపాటు ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన వ్యక్తితో గ్రంధ రచయితకు ఉన్న సాన్నిహిత్యాన్ని తెలపడం ద్వారా ఇందులో రాసిన విషయాలకు ఎంతటి సాధికారత ఉన్నదో ఈ సమీక్ష చదివే పాఠకులకు అవగాహన కలిగించడానికి మాత్రమే ఈ ఉదంతాన్ని మొదట్లోనే స్థాలీపులాక న్యాయంగా పేర్కొంటున్నాను. (ఇంకావుంది)

NOTE: సుమారు 225 పేజీలకు విస్తరించిన ఈ గ్రంధంలోని ఆసక్తికర విషయాలను సంక్షిప్తంగానే అయినా చదువరులకు తెలియచెప్పడం కోసం ఈ సమీక్షను చిన్న చిన్న భాగాలుగా విభజించి రాస్తున్నాను. దయచేసి గమనంలో పెట్టుకోగలరు. – (భండారు శ్రీనివాసరావు)

విప్లవ తపస్వి పీవీ రచన: శ్రీ ఏ. కృష్ణారావు,ప్రచురణ: శ్రీ రాఘవేంద్ర పబ్లికేషన్స్, ఫోన్: 9494875959 (HYD), 9032428516 (Vijayavada)

Kinige, & amazon For Online purchase : www.srpublications.in

PRICE: Rs. 150/-

ఇంటింటి డెమోక్రసీ – భండారు శ్రీనివాసరావు

 

“దేశంలో ఏమో కానీ మా ఇంట్లో మాత్రం ప్రజాస్వామ్యం మూడు పువ్వులూ ఆరు కాయలుగా వర్ధిల్లుతోంది” అన్నాడు ఏకాంబరం పేపరు ముడిచి పక్కన పెడుతూ ఇంటికి వచ్చిన పీతాంబరంతో.

“ఎలా అని కదా నీ అనుమానం. తీరుస్తాను చూడు” అంటూనే “మా ఫ్రెండ్ వచ్చాడు, ఫిల్టర్ వేసి స్ట్రాంగ్ గా రెండు కాఫీ పట్రా” అని కేకేసి చెప్పాడు వంటింట్లో వున్న భార్యతో.

క్షణం ఆలస్యం లేకుండా లోపల నుంచి ఆవిడ గొంతు కాస్త దాష్టీకంగానే వినపడింది.

“చేయి ఖాళీ లేదు, హోటల్ కు వెళ్లి తాగి రండి”

“చూసావా పీతాంబరం! ఇదీ నిజమైన డెమోక్రసీ. నేను ఈ ఇంటి యజమానిని. ఇక్కడ కూర్చుని ఏ ఆర్డర్ వేసే అధికారం అయినా నాకుంది. కానీ దాన్ని అమలుచేసే యంత్రాంగం వంటింట్లో వుంది. కుదరదు అని అంటే నేను చేసేది ఏమీ లేదు”

(11-01-2021)

AP CM YS Jagan Jail కి వెళ్తారా? Sr Journalist Bhandaru Srinivas Rao Ana...

SEC Nimmagadda Ramesh Kumar ఇగోకి పోయారా? Sr Journalist Bhandaru Sriniva...

(PLEASE CHECK TWICE BEFORE YOU BELIEVE- BHANDARU)

WhatsApp issues clarification after continuous social media criticism over the new update, says 'It is only for business chats'

http://dhunt.in/cvUDH?ss=wsp&s=i&uu=0x2be4b1cb86f5d4a7

Source: "True Scoop" via Dailyhunt…

See More

రాజకీయ చదరంగంలో రాజ్యాంగ వ్యవస్థలు – భండారు శ్రీనివాసరావు

 

సూటిగా సుతిమెత్తగా .......

కురువంశ చక్రవర్తులైన ధృతరాష్ట్రుడు, ఆయన సోదరుడు పాండురాజు అన్నదమ్ములు.

‘ఈ సోదరుల సంతానం అయిన గాంధారి పుత్రులు కౌరవులు, కౌంతేయులైన పాండవులు తమ తండ్రుల బాటలోనే కలిసిమెలిసి ఉంటారని అనుకున్నానే కానీ ఇలా విడిపోయి కయ్యాలకు కాలు దువ్వుతారని ఊహించలేకపోయాన’ని కురుక్షేత్ర సంగ్రామానికి వారు  సంసిద్దులవుతున్న తరుణంలో భీష్మ పితామహుడు మధన పడతాడు.

భారత రాజ్యాంగం రచించిన బాబా సాహెబ్ అంబేద్కర్ ఈనాడు జీవించి వుంటే, నేటి పరిస్థితులను గమనించి  భీష్మాచార్యుని మాదిరిగానే కలతచెంది వుండేవారు. రాజ్యాంగ వ్యవస్థలు మూడూ ఎవరి పరిధిలో అవి  స్వతంత్రంగా వ్యవహరిస్తూ, అదే సమయంలో తమ పరిధి మించి ప్రవర్తించకుండా ఉంటాయని రాజ్యాంగ నిర్మాతలు భావించి వుంటారు కానీ, తమది పై చేయి అంటే తమదే పైచేయి అనే ఆధిక్యతాధోరణిలో కీచులాడుకుంటాయని ఆనాడే ఊహించివుంటే రాజ్యాంగ రచనలో మరి కొన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకునివుండేవారేమో!

మన ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో తాము కోరుకుంటున్న ప్రభుత్వాన్ని ప్రజలే ఎన్నుకుంటారు. అంటే ప్రజలే ప్రభువులు. ప్రజల తరపున ఆ ప్రభుత్వాలు ప్రజలని పాలిస్తున్నట్టు లెక్క. ఈ కోణంలో చూస్తే ప్రజలు ఎన్నుకున్న ప్రభుత్వాలదే తుది మాట. అంటే ఒక రకంగా మనది  ప్రజాస్వామ్య నియంతృత్వం అంటే నొచ్చుకోవాల్సిన పనిలేదు. గతంలో, వర్తమానంలో కూడా ఇలా ఏకపక్షంగా వ్యవహరించిన ప్రభుత్వాలను ప్రజలు చూశారు. వారికి నచ్చని ఆ ప్రభుత్వాలను ఆ ప్రజలే ఎన్నికల్లో పక్కన పెట్టారు.  

రెండు రాజ్యాంగ వ్యవస్థల నడుమ ఘర్షణ చెలరేగితే సర్దుబాటు చేయడానికి మరో రాజ్యాంగ వ్యవస్థ న్యాయ వ్యవస్థ వున్నది. చిత్రం ఏమిటంటే ఈ మూడు వ్యవస్థలు అంటే ప్రభుత్వం, పరిపాలన, న్యాయ వ్యవస్థలు స్వతంత్రంగా పనిచేస్తూనే రాజ్యాంగానికి లోబడి పనిచేయాలి. ఈ మూడింటి మీదా రాజ్యాంగానిదే పై చేయి. ఇక ప్రజలు అంటే ఓటర్లది మరింత పై చేయి. ఎందుకంటే వారు ఎన్నుకున్న పార్లమెంటుకు రాజ్యాంగాన్ని సైతం సవరించే అధికారం వుంది.

రాజ్యాంగ నిర్మాతలు తమకు ఇచ్చిన గౌరవాన్ని కాపాడుకుంటూ ఈ మూడు వ్యవస్థలు సక్రమంగా, సమన్వయంతో పనిచేస్తే ప్రజాస్వామ్యం పరిఢవిల్లుతుంది. పొరపొచ్చాలతో వ్యవహరిస్తే ప్రజాస్వామ్యం పలుచబడుతుంది. రాజ్యాంగ వ్యవస్థలు ఈ వాస్తవాలను గమనంలో వుంచుకున్నంత కాలం ఘర్షణలకు అవకాశం వుండదు. వైరుధ్యాలను పరిష్కరించుకోవడానికి వీలుంటుంది. వ్యవస్థల గౌరవం నిలబడుతుంది.

ఇక ఈ మూడింటిలో ఒకటి ప్రభుత్వం. దీన్ని రాజకీయాల నుంచి వేరు చేసి చూడడం అసాధ్యం. మిగిలిన రెండూ రాజకీయాలకు దూరంగా , వాటి నీడ తమ కార్యకలాపాలపై పడకుండా చూసుకోగలిగితే లేనిపోని ఘర్షణలకు  అవకాశం వుండదు.

ఈ రెండు వ్యవస్థలు రాజకీయాలకు అతీతంగా వ్యవహరించడమే కాదు, వ్యవహరిస్తున్నట్టు కనపడాలి కూడా. ప్రధానంగా న్యాయమూర్తులు, ఐ.ఎ.ఎస్, ఐ.పి.ఎస్. అధికారులకు ఈ బాధ్యత ఎక్కువ. అధికారులు ప్రభుత్వానికి తొత్తులుగా వ్యవహరిస్తున్నారని, తాము అధికారంలోకి రాగానే వారి సంగతి చూస్తామని ప్రతిపక్షంలో ఉన్న పార్టీలు అప్పుడప్పుడు హెచ్చరికలు చేస్తూ వుండడాన్ని బట్టి చూస్తే అధికారుల వ్యవహార శైలి పట్ల రాజకీయ పార్టీలకి సందేహం వుందని అర్ధం అవుతుంది. ఈ మధ్య కాలంలో న్యాయవ్యవస్థ కూడా ఇటువంటి ఆరోపణలకు గురవుతూ వుండడం మరింత ఆందోళన కలిగించే విషయం.  ఇటువంటి సందర్భాలలో మంచీచెడూ చెప్పాల్సిన మీడియా కూడా రాజకీయ రంగులు పులుముకోవడం యావత్ పరిణామాలను మరింత విషమం చేస్తోంది.

ఏమిటి దీనికి కారణం?

రాజ్యాంగ వ్యవస్థలలోని వ్యక్తులు సైతం రాజకీయాల పట్ల ఆకర్షితులు కావడం ఒక కారణంగా చెప్పుకోవచ్చు. మూడు దశాబ్దాలకు పైగా రాజ్యాంగం ప్రకారం విధులు నిర్వహించిన ఉన్నతాధికారులు, పోలీసు అధికారులు, న్యాయాధికారులు, ఆఖరికి మిలిటరీ అధికారులు సైతం ఉద్యోగ విరమణ అనంతరం రాజకీయ రంగ ప్రవేశం చేయడం ఎక్కువ కావడం ఈ మధ్య కాలంలో చూస్తున్నాం. ఇది మంచిది కాదని అనడం లేదు. మిగిలిన రాజ్యాంగ వ్యవస్థలతో పోలిస్తే, రాజకీయాలకు సంఘంలో వున్న ప్రాధాన్యత వివరించడానికే ఈ వివరణ.

ఇలా రాజకీయాలకు ఆకర్షితులయ్యే కొందరు అధికారులు తమ పదవీకాలంలో కూడా ఏదో ఒక రాజకీయ పార్టీకి అండదండలు అందించే  వుంటారు అని సందేహించేవారిని తప్పు పట్టే అవసరం ఉంటుందనుకోను. ఇలా అన్ని వ్యవస్థలు ఎంతో కొంత రాజకీయ రంగు పులుముకుంటున్నప్పుడు అసలు సిసలు  రాజకీయం చేసే రాజకీయ నాయకులు చేతులు కట్టుకుని కూర్చుంటారా!

అదే జరుగుతోంది ఇప్పుడు.

తోకటపా:

సరే! ఒకప్పటి సంగతి చెప్పుకుందాం. రెండు వ్యవస్థల నడుమ సంఘర్షణలు భారత ప్రజాస్వామ్యంలో కొత్తవేమీ కావు. వీటిని వ్యవస్థల నడుమ ఘర్షణలు అనడం కంటే ఆ వ్యవస్థలకు  ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న వ్యక్తుల నడుమ ఘర్షణలు అంటే సబబుగా వుంటుంది.

లోగడ నెహ్రూ ప్రధానమంత్రిగా వున్నప్పుడు అప్పటి రాష్ట్రపతి బాబూ రాజేంద్ర ప్రసాద్ తో ప్రధానికి కొన్ని విషయాల్లో పొరపొచ్చాలు వచ్చిన సంగతి బహిరంగ రహస్యమే. ఇద్దరూ ఒకే పార్టీ వాళ్ళు అయినప్పటికీ ఈ తలనొప్పులు తప్పలేదు.

అలాగే జ్ఞానీ  జైల్ సింగ్ రాష్ట్రపతిగా వున్నప్పుడు అప్పటి ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీని ఏదో ఒక కారణంతో పదవి నుంచి దింపేయాలని తలపోసినట్టు ఆ రోజుల్లో బాహాటంగానే చెప్పుకున్నారు. తన తల్లి హత్యకు కారణం అయిన ఖలిస్తాన్ తీవ్రవాద సంస్థతో జైల్ సింగ్ కు సంబంధాలు వున్నాయని రాజీవ్ కు అనుమానం. తన ఫోన్ సంభాషణలపై గూఢచర్యం జరుగుతోందని జైల్ సింగ్ కు సందేహం. అంచేతే ఆయన తనను చూడవచ్చిన వారిని రాష్ట్రపతి భవన్ లోని  ఉద్యానవనంలో  కూర్చోబెట్టి  మాట్లాడేవారని ఒక మాట ప్రచారంలో వుండేది. ఇందిరాగాంధి హత్యానంతరం సిక్కులపై జరిగిన హత్యాకాండలో బాధితులైన వారికి ప్రధాని రాజీవ్  తగిన న్యాయం చేయలేకపోయారని కూడా జైల్ సింగ్  మనసులో వుంది.

అంతే కాదు, రాజీవ్ గాంధీ ప్రభుత్వాన్ని మిలిటరీ చర్య ద్వారా పడగొట్టడానికి ఓ కుట్ర జరిగిందని, ఈ విషయం రాష్ట్రపతికి కూడా తెలుసని మాజీ మిలిటరీ కమాండర్ లెఫ్ట్ నెంట్ జనరల్ పీ.ఎన్. హూన్ రాసిన ‘ది అన్ టోల్డ్ ట్రూత్’ అనే  పుస్తకంలో వుంది. అయితే ఈ మిలిటరీ చర్య వల్ల పరిణామాలు విపరీతంగా ఉండవచ్చని, చివరికి దేశం సైన్యం హస్తగతమయ్యే ప్రమాదం కూడా వుందని జైల్ సింగ్ సందేహపడ్డారని ఆర్మీ కమాండర్ హూన్ పేర్కొన్నారు.       

ఇవన్నీ  చిలికి చిలికి గాలివాన కాకుండా వారిరువురు నిగ్రహం పాటించడం వల్ల ఆ రోజుల్లో పెద్ద సంక్షోభం తప్పిపోయింది.

అంటే ఏమిటన్న మాట!

ఈనాడు నిర్ణయాలు తీసుకునేవారికి అధికారం మాత్రమే కాదు, నిగ్రహం కూడా అవసరం. 

(09-01-2021)