నేరాలు, శిక్షలు - భండారు శ్రీనివాసరావు

 (Published in ANDHRAPRABHA on 8-1-2023, SUNDAY)

 

కాలమాన పరిస్తితులను బట్టి, అమల్లో వున్న చట్టాలను బట్టి, నేరాల  నేర స్వరూప, స్వభావాలు మారిపోతుంటాయి. వేసే శిక్షలు మారిపోతుంటాయి. ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో మద్య నిషేధం అమల్లో ఉన్నరోజుల్లో అత్యంత సమర్ధుడయిన ఒక అధికారి తన వాహనంలో మద్యం సీసాతో పోలీసులకు పట్టుబడి, కొద్ది రోజులు జైల్లో వుండాల్సివచ్చింది. ఆ అవమానం భరించలేక ఆయన ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేసారు. ఆ తరువాత కొద్ది రోజులకే మద్యనిషేధం ఎత్తి వేసారు. కానీ ఆయనకు జరిగిన నష్టాన్ని ఎవ్వరూ పూడ్చలేరు. ఆ రోజుల్లో తాగడం తప్పు. ఇప్పుడు ఖజానా నింపడం కోసం, ప్రభుత్వాలే పట్టుబట్టి జనాలచేత అదేపనిగా తాగిస్తున్నాయి. మారిన పరిస్తితులను బట్టి తప్పు ఒప్పుగా, ఒప్పు తప్పుగా మారిపోతున్నాయి. ఈ మార్పులను సమాజం అతి సహజంగా పరిగణిస్తోంది.

పలుకుబడి కలిగిన పెద్దలు మాదక ద్రవ్యాలతో పోలీసులకు పట్టుబడి, బయటపడిన వార్తలు అప్పుడప్పుడు వింటుంటాము. అదే నేరానికి థాయిలాండ్ వంటి దేశంలో మరణశిక్ష విధించే వీలుంది. మానభంగాలు సరేసరి. మన దగ్గర, సకాలంలో విచారణ పూర్తయి నిందితులకు శిక్షపడితే అబ్బురం అనుకోవాలి. అదే కొన్ని మధ్య ప్రాచ్య దేశాల్లో ఇదే నేరానికి పాల్పడ్డ వారికి చేతులు నరికేస్తారు. మానభంగం ఒక్కటే కాదు, దొంగతనం కూడా ఆ దేశాల్లో పెద్ద నేరమే. ఆ నేరం ఘోరం అనుకునేవారికి ఆ శిక్ష తప్పనిపించదు. అయ్యో పాపం అనుకునేవారికి అంత శిక్ష అవసరమా అనిపిస్తుంది.

చిన్న నేరాలకు చిన్న శిక్షలు, పెద్ద నేరాలకు పెద్ద శిక్షలు వేయడం కొన్ని దేశాల్లో సంప్రదాయం అయితే, చిన్న నేరానికి కూడా పెద్ద శిక్ష వేయడం కొన్ని దేశాల్లో అనూచానంగా వస్తోంది. జీవిత ఖైదు అంటే జీవితాంతం జైల్లో ఊచలు లెక్క పెట్టనక్కరలేదు. సత్ప్రవర్తనతో బయట పడేవాళ్ళు కొందరయితే రాజకీయ ఔదార్యాలతో శిక్షాకాలం పూర్తి కాకుండానే ఇళ్ళకు చేరేవారు చాలామంది. చైనాలో మాత్రం జీవిత ఖైదు అంటే బతికి ఉన్నంత కాలం కారాగారంలోనే వుండాలి. ఎలాటి మినహాయింపులు రాయితీలు వుండవు. అమెరికాలో కూడా దాదాపు ఇంతే. కాకపోతే శిక్షాకాలం తగ్గించే అధికారం ప్రెసిడెంటు ఒక్కరికే వుంటుంది.

రాజకీయ కారణాలతో ఏళ్ళ తరబడి జైళ్లలో మగ్గినవారు అనేకమంది వున్నారు. దక్షిణాప్రికాలో నెల్సన్ మండేలా సుదీర్ఘకాలం అంటే ఇరవై ఏడేళ్ళపాటు జైల్లోనే గడిపారు.

పాలస్తీనా జాతీయుడు నేల్ బార్గౌతి ఏకంగా అక్షరాలా   నలభయ్ నాలుగేళ్ళుగా ఇజ్రాయెల్ జైల్లో ఉంటున్నాడు. ఆయన్ని జైల్లో పెట్టినప్పుడు ఆయన వయస్సు ఇరవై ఒకటి. స్వేచ్చాజీవిగా కంటే ఖైదీగానే ఆయన ఎక్కువ కాలం గడిపాడన్నమాట. ఆయనకు శిక్ష వేసిన న్యాయమూర్తి ఇన్నేళ్ళని శిక్షాకాలాన్ని నిర్దారించకపోవడం వల్ల ఎప్పుడు విడుదలయ్యేది ఆయనకీ తెలియదు. ఇది మరో విషాదం.

బర్మా(మియన్మార్) లో సైనిక ప్రభుత్వం తమ విధానాలను వ్యతిరేకించిన బొమిన్ యోకో అనే ఇరవై ఒక్క ఏళ్ళ వ్యక్తికి ఏకంగా నూట నాలుగు సంవత్సరాలు జైలు శిక్ష వేసి తన కక్ష తీర్చుకుంది.

పొతే, ఇది జరిగింది అమెరికాలో. 2006 లో జార్గియాలోని ఒక న్యాయస్థానం ఇద్దరు నేరస్తులకి ఏడేసి చొప్పున జీవితకాలపు జైలు శిక్షలను విధించింది. అంతటితో వారిని ఒదిలిపెట్టలేదు. అదనంగా ఒక్కొక్కరికీ రెండువందల అరవై అయిదేళ్ళు చొప్పున కఠిన కారాగార శిక్ష విధించింది. ఇంత పెద్ద శిక్ష వేయడానికి వారు చేసిన గొప్ప నేరాలు ఏమిటంటే సాయుధ దొంగతనాలకు పాల్పడడం.

దీన్ని మించిన శిక్షను ఒక ఇరాన్ న్యాయమూర్తి వేసారు.

1969 లో ఇద్దరు నేరస్తులను విచారించిన ఆ న్యాయమూర్తి వారికి ఒక్కొక్కరికీ ఏడువేల నూట తొమ్మిదేళ్ళు జైలు శిక్ష విధించి నేరగాళ్లకు సింహస్వప్నంగా మారారు.

ఇలా ఏళ్ళకు ఏళ్ళు జైలు శిక్షలు వేసే క్రమంలో అమెరికా న్యాయమూర్తి ఒక రికార్డు నెలకొల్పారు. 1981 లో అలబామా రాష్ట్రంలో డుడ్లె వెన్ కైజర్ అనే వ్యక్తి ఉబుసుపోక తన భార్యను హత్య చేసాడు. అడ్డంపడ్డ అత్తగారినీ హతమార్చాడు. పనిలో పనిగా తన నేరాన్ని చూసిన ఒక కాలేజీ కుర్రవాడిని కూడా ప్రాణాలతో ఒదిలిపెట్టలేదు. న్యాయస్థానం కూడా కైజర్ మహాశయుడ్ని తేలిగ్గా ఒదలలేదు. పదివేల సంవత్సరాల జైలు శిక్ష వేసి మొత్తం అమెరికా న్యాయవ్యవస్థ చరిత్రలో ఒక రికార్డు తన ఖాతాలో వేసుకుంది.

అత్యంత తక్కువ కాలం శిక్ష అనుభవించిన నేరస్తుడు ఒకడు వున్నాడు. అతగాడు జైల్లో ఉన్న సమయం ఎంతో తెలుసా! ఒకే ఒక్క నిమిషం. అతడి పేరు జోసెఫ్ మంచ్ (1874-1907). అమెరికాలోని సియాటిల్ లో  సైనికుడిగా  పనిచేస్తున్న జోసెఫ్, ఓ రోజు  పీకలదాకా   మద్యం సేవించి, ఆ మత్తులో  అల్లరిచిల్లరగా  ప్రవర్తించిన కారణంగా న్యాయమూర్తి అతడికి ముప్పయి రోజులు జైలు శిక్ష, వంద డాలర్ల జరిమానా విధించారు. అతడు పై కోర్టుకు అప్పీలు చేసుకున్నాడు. అక్కడి న్యాయమూర్తి కింది కోర్టు విధించిన నెల రోజుల శిక్షకు  బదులు  అతడ్ని ఒకే ఒక్క నిమిషం జైల్లో ఉంచితే సరిపోతుందని తీర్పు చెప్పారు. దరిమిలా పోలీసులు జోసెఫ్ మంచ్ ని  కారాగారానికి తీసుకువెళ్లి  సెల్ లో వేసి, తాళం వేసి, ఒక్క  నిమిషం కాగానే విడుదల చేశారు.

పొతే,  అసలు విషయానికి వస్తే, కోర్టు శిక్షలనుంచి బయటపడ్డ ప్రముఖులు వున్నారు. వాటిని తప్పించుకోలేక జైళ్లల్లో మగ్గుతున్న గొప్పవారూ వున్నారు.

కొన్నేళ్ళ క్రితం అమెరికాలోని వర్జీనియా మాజీ గవర్నర్ రాబర్ట్ మెక్డోనెల్, తన అధికారాన్ని అడ్డుపెట్టుకుని విలువైన కానుకలు స్వీకరించాడు అనే అభియోగాన్ని విచారించిన న్యాయమూర్తి, ఆయన్ని దోషిగా నిర్ధారించి కటకటాల్లోకి పంపాడు. కానుకల వ్యవహారం కనుక సహజంగానే అయన గారి భార్య గారి హస్తం వుండే వుంటుందన్న కోణంలో విచారించి ఆవిడను కూడా భర్తతో పాటు జైలుకు సాగనంపారు.

సరే! నేరం చేసి జైలుకు వెళ్ళడం మామూలే. తెలిసీ తెలియని చిన్నతనంలో చిన్ననేరాలు చేసి జైలు పాలయి తరువాత జీవితంలో చాలా గొప్పవాళ్ళయిన వాళ్ళు కూడా వున్నారు.

ఆల్ ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ పేరు తెలియని వాళ్ళు వుండరు. అయితే ఆయన్ని గురించి చాలామందికి తెలియని విషయం ఒకటుంది. బాల్యంలో ఆయన ఒక రాత్రల్లా జైల్లో ఉండాల్సిన పరిస్తితి ఏర్పడింది. ఆ రాత్రి జైలు వాతావరణం, పోలీసుల ప్రవర్తన చూసిన హిచ్ కాక్ కు ఆ భయం జీవితాంతం వెంటాడుతూ వచ్చింది.

ఉపశృతి : అనగనగా ఒక రాజ్యం. దాన్ని ఒక నియంత పాలిస్తున్నాడు. ఆ నియంతకు వ్యతిరేకంగా హాస్యోక్తిగా మాట్లాడుకోవడం కూడా శిక్షార్హమైన నేరం. అలాటి దేశంలో -

ఒక న్యాయమూర్తి ముద్దాయికి శిక్ష వేసి కడుపుబ్బా నవ్వుకుంటూ కోర్టు హాలు నుంచి బయటకు వస్తున్నాడు.

వెంట వున్న ఆయన స్నేహితుడు అడిగాడు ఎందుకలా నవ్వుతున్నారని.

'జీవితంలో ఇంత గొప్ప జోకు నేనెన్నడూ వినలేదు. అందుకే ఇంతలా నవ్వొస్తోంది'

'ఏమా జోకు? నాకూ చెప్పండి ఆనందిస్తాను' అన్నాడు మిత్రుడు.

'అలా ఎలా. ఆ జోకు చెప్పినందుకే కదా,  అతగాడికి పదేళ్ళు జైలు వేసింది'